مکتب امام خمینی نقشه راهی را برای استقرار و پایداری نظام اسلامی ترسیم کرد تا پس از رحلت ایشان نیز با واکاوی این مهم، پایه های حکومت مردم سالاری دینی تداوم یابد و وحدت و انسجام ملت در پرتو رهنمودهای آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری به سرمنزل مقصود برسد. شرح آنلاین – ایرنا: امام […]

مکتب امام خمینی نقشه راهی را برای استقرار و پایداری نظام اسلامی ترسیم کرد تا پس از رحلت ایشان نیز با واکاوی این مهم، پایه های حکومت مردم سالاری دینی تداوم یابد و وحدت و انسجام ملت در پرتو رهنمودهای آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری به سرمنزل مقصود برسد.

شرح آنلاین – ایرنا: امام خمینی(ره) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی در طول زندگی پرفراز و نشیب خود در زمینه های مختلف سیاسی، فقهی، فلسفی و اجتماعی اندیشه های ناب و ارزشمندی داشته اند که بررسی هر یک از آنها، راهگشای مسیر زندگی مسلمانان خواهد بود و می تواند توشه راه همگان در رسیدن به مقصد نهایی باشد.

مهم ترین اصول اندیشه ایشان را می توان «ثبات اسلام ناب محمدی، اعتماد به وعده‌ الهی و بی‌اعتمادی به قدرت های مستکبر و زورگوی جهانی، اعتقاد به اراده و نیروی مردم و مخالفت با تمرکزهای دولتی، حمایت از محرومان و مستضعفان و مخالفت با خوی کاخ‌نشینی، مخالفت صریح با جبهه‌ قلدران بین المللی و مستکبران، اعتقاد به استقلال ملی و رد سلطه پذیری و تکیه بر وحدت ملی» برشمرد.

البته بنیانگذار انقلاب در کنار این اصول، در حکومت اسلامی برای جوانان نیز حقوقی قائل بوده اند و نیز برای آنها تکالیف و وظایفی نیز برشمرده اند و این امر را بدون تکیه بر هویت مذهبی و ملی میسر نمی دانستند. 

علاوه بر آن امام خمینی(ره) به تبیین و حفظ جایگاه حضرت مهدی(عج) پرداخته اند و این امر را در ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار داده اند. بسیاری از گفتارهای معمار انقلاب به شناخت سیمای امام زمان(عج) در قرآن کریم و احادیث ائمه معصومین اختصاص یافته است.

این موارد ذکر شده گوشه ای از اندیشه های والای امام(ره) محسوب می شود و اینک در آستانه سالروز درگذشت امام خمینی پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا با «رحیم نیکبخت میرکوهی» مدیرگروه معاونت اسناد و کتابخانه مرکز اسناد انقلاب اسلامی به گفت و گو پرداخته است. نیکبخت میرکوهی گفت: هر سال در ۱۴ خرداد و ۱۵ خرداد بحث شخصیت امام و قیامی که ایشان داشتند مورد توجه و بررسی در تمامی نهادها قرار می گیرد. شخصیت موضوعی که باید به آن اهمیت داد، شخصیت معنوی و الهی بنیانگذار انقلاب است که از یک مرجع تقلید، مبارزی نستوه در راه خدا به وجود آورد که ایشان در تمامی لحظه های تاریخ انقلاب اسلامی در پیمانی که با خدای خودشان بسته بودند، پابرجا و معتقد باقی ماندند. در بهمن ۱۳۵۷ خورشیدی هنگامی که شهید مطهری از فرانسه به ایران بازگشتند، دوستان وی از ویژگی های شخصیتی و اخلاقی امام خمینی پرسیدند و در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه امام را چگونه دیدید؟ ویژگی را برای معمار بزرگ انقلاب مطرح می کنند که این ویژگی در واقع رمز و راز رهبری ایشان است که اینک باید بیشتر به این امر در مرکز های دانشگاهی توجه شود. استاد شهید مطهری در ادامه این پرسش دوستان بیان داشت: «امام خمینی را در چهار آمنه(ایمان) دیدم که نخستین آن ایمان ایشان به خدا بود(آمن بالله)، دوم به راهی که در پیش گرفته بودند، سوم به هدف مورد نظر خودشان و چهارمی به مردم خود ایمان داشتند.» این چهار ویژگی چون حلقه های زنجیری هستند که با هم ارتباط دارند. 

وی در ادامه افزود: هنگامی که فردی به خدا ایمان کامل داشته باشد، به یقین هدفی را که انتخاب می کند و راهی را که در پیش می گیرد، مسیر الهی خواهد بود و در این مسیر امام خمینی اعتقاد و ایمان کاملی را به مردم ایران دارد. در جریان نهضت انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷ خورشیدی، ایشان در پیامی تاکید می کنند که پیام تاریخ انقلاب اسلامی از زبان توده های مردم یعنی افرادی که انقلاب را به پیش می برند باید ثبت و ضبط شود. این چهار ویژگی در واقع از ویژگی های مهم امام است که در واقع در نهضت اسلامی سبب شد تا امام(ره) به عنوان شخصیت هدایتگر این نهضت مطرح شود و انقلاب اسلامی را به پیروزی برساند. 

مدیرگروه معاونت اسناد و کتابخانه مرکز اسناد انقلاب اسلامی به نقش مهم امام خمینی در پیشبرد هدف های انقلاب اسلامی در دوران تبعید اشاره کرد و بیان داشت: تاریخ انقلاب اسلامی را می توان به چند دوره از شروع نهضت امام خمینی تا تبعید از تبعید تا اوج گیری انقلاب و از اوج گیری تا پیروزی انقلاب تقسیم کرد. ایشان چون در دوره تبعید از ایران دور بودند و نمی توانستند درگیر مبارزه های سیاسی به صورت رو در رو با حکومت پهلوی شوند بنابراین مهم ترین امری که انجام دادند، طرح تدوین نظریه ولایت فقیه و حکومت اسلامی بود که به آن پرداختند. در واقع اگر این ویژگی در انقلاب اسلامی وجود نداشت، اگر انقلاب هم به پیروزی می رسید می توانست به سرنوشت نهضت ملی نفت یا انقلاب مشروطیت منجر شود که به شکست و ناکامی منتهی شد. بنابراین در این هنگامه امام با طرح این نظریه برنامه راه پیروزی انقلاب را فراهم کردند تا عنوان کنند که پس از سرنگونی رژیم پهلوی باید به دنبال چه حکومت و نظام سیاسی بود. 

نیکبخت میرکوهی درباره نقش امام خمینی در احیای اندیشه حکومت اسلامی عنوان کرد: در متن های فقهی و دینی ایران، علمای گذشته نیز علاوه بر امام خمینی به بحث ولایت فقیه بسیار توجه داشتند. اما هیچ کدام از این علما نتوانسند به صورت منسجم و کامل به موضوع ولایت فقیه با توجه به شرایط زمان و مکان بپردازند که این توفیق نصیب امام(ره) شد و توانستند با بهره گیری از اصول دینی و مبانی فقهی و اتکاء به سنت، آیه ها و روایت ها اندیشه حکومت اسلامی را مدون و منسجم کنند.

وی در ادامه مشی سیاسی امام خمینی را چنین توصیف کرد: مهم ترین ویژگی که می توان برای ایشان در زمینه اندیشه های سیاسی امام در نظر گرفت، این امر محسوب می شود که بنیانگذار انقلاب خودشان را امور به انجام تکلیف شرعی می دانستند. این تکلیف برگرفته از آموزه های دینی و مذهبی و باور به خداوند است. هنگامی که نهضت اسلامی با مطرح شدن موضوع انجمن های ایالتی و ولایتی آغاز و تغییر قانون اساسی و رسمیت بخشیدن به فرقه های ضاله مطرح می شود، مرجعیت شیعه در این هنگامه به عنوان نگهبان حریم ایران و کشور اسلامی به عرصه می آید و امام خمینی به عنوان شاخص این مراجع مطرح می شوند و در هر مرحله برپایه آن تکلیفی که بر عهده دارند، عمل می کنند. مردم نیز با آرامش خاطر فرامین ایشان را اجرا می کردند.

مدیرگروه معاونت اسناد و کتابخانه مرکز اسناد انقلاب اسلامی با بیان اینکه امام خمینی پس از پیروزی انقلاب نیز مشی سیاسی مهمی را به کاربردند، یادآور شد: از آنجایی که امام از دوره مشروطه در جریان حوادث مشروطه و مسائلی که در مجلس شورای ملی آن زمان بوده و خاطره هایی که ایشان از شهید مدرس و مبارزه های دیگر علما نقل می کنند، بنابراین این اندیشه را در سر می پروراندند که دوباره دیکتاوری، سلطه و استبداد در جامعه حاکم نشود. به همین دلیل از اولویت های ایشان تشکیل خبرگان قانون اساسی و پس از آن تشکیل نهادهای قانونی است. با دقت به سخنرانی امام در بهشت زهرا(س) می توان درک کرد که امام خمینی رهبری خودشان را با اتکاء به آرای مردم ایران و خواسته ملت مطرح و حکومت بختیار را غیر قانونی عنوان می کنند و با تعیین دولت موقت و تاکید ویژه بر حضور مردم در انتخابات نگاه ویژه ای به مردم، حضور و نقش آنها در حاکمیت سیاسی مد نظر داشتند. 

نیکبخت میرکوهی با اشاره به رهبری راهبردی امام خمینی در دوره جنگ تحمیلی، اظهار داشت: امام(ره) جنگ را با حاکمیت دل ها که در کلام داشتند، مدیریت و رهبری کردند. این امر سبب شد جنگ از حالت خاصی که در دوره بنی صدر بر آن حاکم بود با کارشکنی ها و خیانت های صورت گرفته، به روال منطقی خود بازگردد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی گروه های چپ و گروه های مارکسیستی به شدت به دنبال این امر بودند تا ارتش ایران منحل شود و اگر درایت دوراندیشی امام نبود چه بسا این گروه های ضد انقلاب موفق می شدند ارتش را منحل کنند و وضعیت ایران در دوران دفاع مقدس به مراتب بحرانی می شد و انقلاب اسلامی را از میان ببرند اما با مدیریتی که در حفظ ارتش داشتند چه در پیش و پس از پیروزی انقلاب با فتوایی که صادر کردند سربازان را به فرار از ارتش فراخواندند و نیز در دوره پس از انقلاب سبب حفظ ارتش شدند و این امر باعث شد تا فرصتی برای جمهوری اسلامی فراهم شود تا بسیج و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بتوانند وارد عرصه حفظ این نظام شوند و این نهاد ها آمادگی لازم را برای دفاع داشته باشند و این مدیریت امام(ره) در آن شرایط بحرانی به ویژه دوره جنگ ایران را از خطر نابودی نجات دادند.

وی نگاه امام خمینی به قوه های مختلف و احزاب را چنین عنوان کرد: نگاه امام(ره) به موضوع قوا همان نگاه قانون مداری و قانون محوری است و در مدیریت نظام جمهوری اسلامی تلاش داشتند نهادهای قانونی به ثبت برسند و وظیفه قانونی خود را به درستی انجام دهند و از طرف دیگر لازم بود تا برخی نهادها به وجود بیایند تا کاستی ها و خلاء های دوران رژیم پهلوی را جبران کند؛ در این مرحله نهادهایی چون جهاد سازندگی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دادگاه انقلاب و … شکل می گیرند. تاکید امام(ره) بر پیاده شدن قانون بر قوای مختلف کشوری بود، به همین دلیل مجلس را در صدر امور می دانستند زیرا با قانون هایی که این نهاد صادر می کند، یک کشور می تواند به طرف درست هدایت شود یا به سمت نابودی قدم بردارد. 

مدیرگروه معاونت اسناد و کتابخانه مرکز اسناد انقلاب اسلامی با اشاره به وصیت نامه امام خمینی، گفت: وصیت نامه الهی و سیاسی حضرت امام می تواند موضوع گفت و گوهای بسیاری باشد. هر پیشوا و رهبری پس از خود نگران این امر است؛ نهضت و حرکتی که به ثمر نشسته، دچار انحراف نشود. دل نگرانی امام خمینی در وصیت نامه ایشان این موضوع بود که مبادا انقلاب به دست نا اهلان و نامحرمان بیفتد. در این وصیت نامه امام به صورت کلی عنوان می کنند؛ چشم انداز انقلاب اسلامی که ثمره خونه هزاران شهید و مجاهدت علما در طول ۱۴ سده گذشته است با خلل و ناکامی رو به رو نشود. 

نیکبخت میرکوهی افزود: پس از درگذشت امام خمینی، مجلس خبرگان رهبری، آیت الله خامنه ای را به عنوان رهبر انتخاب کردند. زیرا بنیانگذار انقلاب اسلامی در وصیت نامه خویش هیچ فردی را به عنوان رهبر مشخص نکردند. مقام معظم رهبری نیز در جریان نهضت امام خمینی از ۱۳۴۱ خورشیدی حضور داشتند و در دوره های مختلف جزو شخصیت های محوری انقلاب اسلامی محسوب می شدند و ارتباطی که ایشان با گروه های مبارز و شخصیت های انقلابی داشتند؛ ویژگی خاصی را به رهبر معظم انقلاب داده بود. البته اداره کشور پس از جنگ بسیار سخت بود. در واقع رهبری آیت الله خامنه ای با سختی ها و موانع بسیار شدید و جدی تری رو به رو بود اما تکیه ایشان بر سنت امام خمینی و بر وحدت کلمه و نگاه فراجناحی به مقوله نظام و ارکان آن سبب شد تا موجودیت این نظام مقدس کمتر به خطر بیفتد و در مواقعی که بحرانی به وجود آمده است با مدیریت مقام معظم رهبری از این بحران ها کشور به سلامت عبور کرده است. 

وی در پایان به مناسبت سالروز رحلت امام خمینی، عنوان کرد: ارتحال حضرت امام روز ۱۴ خرداد است و قیام ایشان در ۱۵ خرداد به وقوع پیوست در شعری امام عنوان می کنند: انتظار فرج از نیمه خرداد کشم. بنابراین باید این رویداد به عنوان نقطه محوری تاریخی انقلاب اسلامی مورد توجه همگان قرار گیرد و بیشتر به آن پرداخته شود. در نگاه مناسبتی در نهادهای فرهنگی و رسانه ها، ماهیت ۱۵ خرداد باید به درستی برای مردم توضیح داده شود. در واقع برای شناخت کامل نهضت امام باید قیام ۱۵ خرداد را به خوبی بشناسیم.