تبریز،(شرح آنلاین) - اقدام رهبری اتحاد جماهیر شوروی سابق در سرکوب اعتراضات مردم مسلمان جمهوری آذربایجان در 20 ژانویه 1990 موضوعی نبود که جمهوری اسلامی ایران و بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی حضرت امام خمینی(ره) بی تفاوت از کنار آن بگذرند.

این رخداد تاریخی در همان لحظه وقوع ازسوی رسانه های کشورمان به گسترده ترین شکل تحت پوشش قرار گرفت و امام راحل(ره) با ارسال نامه ای به میخائیل گورباچف آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی اعتراض جمهوری اسلامی به این اتفاق را اعلام و لشکرکشی یک دولت با تانک علیه مردمش را عامل سقوط آن اعلام کرد. پس از این رویداد سرانجام در سال ۱۹۹۱ طومار رژیم کمونیستی شوروی در هم پیچیده شد.

مقاله زیر توسط آقای ” ماهیر قریب او ” از روزنامه نگاری بنام جمهوری خودمختار نخجوان به این پایگاه خبری ارسال شده است. وی دانش آموخته فلسفه تاریخ در دانشگاه آنکاراست و با تلویزیون “ITV” نیز همکاری دارد.

20 ژانویه

۲۹سال از ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ (۲۰ yanvar) گذشته است، روزی که برای مردم جمهوری آذربایجان به غرور ملی تبدیل شد.  حادثه تلخ ۲۰ ژانویه (ژانویه سیاه) هر سال از سوی مردم ما برای بزرگداشت شهدای این رخداد تاریخی ارج نهاده می شود. این واقعه هر سال توسط هزاران هزار شهروند جمهوری آذربایجان برای احترام به باورها، هویت و اراده ملی مردم این کشور بزرگداشته می شود. به جرأت می توان گفت این رخداد تاریخی نقش ارزنده ای در حفظ تمامیت ارضی، استقلال و آزادی این کشور دارد. این واقعه با تمام زخم هایی که بر پیکر مردم جمهوری آذربایجان وارد کرده است نقطه عطفی در غرور ملی این کشور است.

دولت اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی سابق با همکاری مزدوران خود از شب ۱۹ ژانویه تا ۲۰ ژانویه برای خاموش کردن صدای مردم مسلمان این جمهوری سیاست خشم خود را به نمایش گذاشت. با موافقت شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی و رضایت میخائیل گورباچف رهبر اتحاد جماهیر شوروی سابق از ۱۹ ژانویه ۱۹۹۰ ،۳۵ هزار نظامی به باکو به منظور حفظ حاکمیت آذربایجان در امپراطوری شوروی و ادامه دادن به سلطه حکومت شوروی براین جمهوری برای مدت زمان طولانی اعزام شدند.

در باکو و دیگر رایون های این جمهوری ۱۴۷ نفر کشته، ۷۴۴ نفر زخمی، ۸۴۱ نفر به صورت غیرقانونی زندانی و ۱۲۲ نفر از این بازداشت شدگان با حکم شورای عالی اتحاد جماهیر شوروی به تبعید و زندانی شدن در سایر نقاط آن کشور محکوم شدند.

بعد از بازگشت دوباره “حیدر علی اف” به ساختار سیاسی جمهوری آذربایجان در سال ۱۹۹۳ که مصادف با چهارمین سالگرد حادثه ۲۰ زانویه بود وی در فرمانی به مجلس ملی، ارزیابی سیاسی و قانونی کامل از این حادثه را خواستار شد که در نتیجه بحث در مجمع ملی در تاریخ ۲۹ مارس ۱۹۹۴، یک ارزیابی کامل سیاسی و قانونی از حادثه ۲۰ ژانویه انجام و در نهایت در سطح دولت به آن رسمیت داده شد.

20 ژانویه

شهادت سه دانشمند جمهوری آذربایجان در حوادث ۲۹ ژانویه

در میان شهدای ژانویه سیاه سه دانشمند برجسته جمهوری آذربایجان نیز دیده می شوند. استادان شیمی دکتر “اسماعیل مورساقولو”  ، دکتر “سوتلانا ممداوا” و “ابراهیم ابراهیم اف” در جاده سومقاییت به شهادت رسیدند. آنها ۲۴ ژانویه ۱۹۹۰ همزمان با حوادث ژانویه سیاه در حال عزیمت به محل کار خود با خودرویشان در مرکز تحقیقاتی شرکت نفت باکو واقع در سومقائیت بودند که توسط تانک ارتش شوروی زیر گرفته شدند. در این اتفاق خونین ابراهیم ابراهیم اف و سوتلانا ممداف در دم جان باخته و دکتر اسماعیل مورساقولو بعد از تحمل درد و رنج این تهاجم در سوم فوریه همان سال درگذشت.

پروفسور اسماعیل مورساقولو یکی از محققان فعال و برجسته انستیتو مواد پلیمری سومقائیت بود. وی متولد ۱۳ نوامبر ۱۹۳۹ شهر مارنئولی گرجستان بود که در یک خانواده کارگری چشم به جهان گشود.

وی در در سال ۱۹۴۷ وارد دبیرستان مارنئولی شد و در سال ۱۹۵۷ تحصیلات خود را با کسب عنوان برتر علمی به پایان برد. او در همین سال به دانشکده شیمی دانشگاه دولتی جمهوری آذربایجان راه یافت. در سال ۱۹۶۳ با افتخار از دانشگاه فارغ التحصیل و به موسسه علمی پژوهشی اولفینها راه یافت و چندین ماه به عنوان دستیار آزمایشگاه کار کرد.

در پایان سال ۱۹۶۳، او وارد دوره کارشناسی ارشد در موسسه شیمی عمومی آکادمی علوم اتحاد جماهیر شوروی شد و با موفقیت در سال ۱۹۶۶ فارغ التحصیل شد. اسماعیل در پایان سال ۱۹۶۷ در شورای علمی همین موسسه از پایان نامه خود دفاع و عنوان دکتری را کسب کرد. از آن زمان به عنوان یکی عضو علمی در مؤسسه فرآیندهای پتروشیمی آذربایجان در فاصله سال های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۴ به عنوان پژوهشگر ارشد موسسه افزودنی های مواد غذایی جمهوری آذربایجان فعالیت کرد.

اسماعیل مورساقولو در سال ۱۹۷۴-۱۹۷۸ در شعبه  سومقائیت مؤسسه فرآیندهای پتروشیمی آذربایجان به عنوان کارمند ارشد و از سال ۱۹۷۸ به عنوان مدیر آزمایشگاه و بخش حضور داشت. در سال ۱۹۸۴ دفاع از پایان نامه دکترای خود را در شورای تخصصی دانشگاه ایالتی مسکو به نام M. Lomonosov دفاع و در سال ۱۹۸۷ پروفسور شد.

اسماعیل مورساقولو دانشمند برجسته در زمینه شیمی فضایی و تجزیه و تحلیل سازگاری ترکیبات ارگانیک در زمینه های پیچیده و جالب شیمی آلی مدرن بود. او نویسنده بیش از ۱۳۰ اثر علمی در زمینه شیمی فضایی، از جمله ۱۵ اختراع است. کار او در تجزیه و تحلیل سازش موجب علاقه متخصصان برجسته در ایالات متحده و انستیتو جهانی شیمی شده است. وی استاد راهنمای ۱۲ پایان ماه علمی نیز بود.

سوتلانا دختر حمید ممداوا، یکی از قربانیان حادثه۲۰ ژانویه، در تاریخ ۱۸ دسامبر ۱۹۳۹ در شهر نخجوان متولد شد. سوتلانا در سال ۱۹۴۷ به مدرسه ابتدایی شهر نخجوان وارد شد، در سال ۱۹۵۷ در دانشکده شیمی و فناوری آکادمی نفت آذربایجان پذیرفته شد و پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه در سال ۱۹۶۲ از کارخانه فرآوری لاستیک سومقائیت اعزام شد.

در فاصله سال های ۱۹۶۶ تا ۱۹۶۸ او در موسسه فرایندهای پتروشیمی “یحیی محمد علی اف” وابسته به آکادمی علوم آذربایجان در رشته شیمی نفت تحصیل کرد. در ۱۹۶۸-۱۹۷۸، او به عنوان یک پژوهشگر جوان در همان موسسه کار کرد و در سال های ۱۹۷۸-۱۹۸۶ به عنوان محقق ارشد فعالیت داشت. در سال های ۱۹۸۷-۱۹۹۰ به عنوان دستیار آزمایشگاه در مؤسسه مواد الیاف پلیمر آذربایجان کار می کرد. سوتلانا ممداوا از پایان نامه دکترای خود در سال ۱۹۷۳، و در سال ۱۹۸۹ در شورای علمی دانشکده امور خارجه دولتی مسکو به نام M. Lomonosov دفاع کرد. در سال ۱۹۹۰، او به عنوان استاد شیمی ترکیبات مولکولی عالی نایل شد.

تحقیقات پروفسور سوتلانا ممداوا در رابطه با امکان استفاده از مونومرهای آلی برای سنتز پلیمرهای هدف مشترک در واکنش های ترکیب پلیمریزاسیون رادیکال پیچیده با قطعات حساس به نور و بیولوژیکی فعال بررسی و اثبات شده است.

او یک نوع جدید از مقاومت های پلیمری، پوشش های خود ترمیم پلیمری برای ارگانیسم های به سرعت در حال رشد، کامپوزیت های پلیمری مقاوم در برابر حرارت، تثبیت کننده ها و عوامل ضد ویروس بر اساس پلیمرهای پلیفونیک حاوی قلع ایجاد کرد. نتایج این تحقیق در ۱۲۰ اثر علمی، از جمله ۴۴ پایان نامه مورد استفاده قرار گرفته است پروفسور سوتلانا ممداوا بارها سخنرانی هایی در کنفرانس ها و سمپوزیوم های بین المللی انجام داد و بیش از ۱۳۰ اثر علمی وی فراموش نشدنی است.

یکی دیگر از قربانیان حادثه ۲۰ ژانویه، پروفسور ابراهیم ابراهیم اف بود. او در ۱۰ اکتبر ۱۹۲۸ در نخجوان متولد شد. پس از جنگ جهانی دوم در فاصله سالهای ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۷، پس از اتمام تحصیلات متوسطه خود در دانشکده کارگران نخجوان، وارد دانشکده شیمی دانشگاه باکو شد و در سال ۱۹۴۹ تحصیلات عالی خود را در دانشگاه دولتی مسکو به نام MV Lomonosov ادامه داده و در سال ۱۹۵۲ با موفقیت فارغ التحصیل شد.

ابراهیم ابراهیم اف تحصیلات تکمیلی در موسسه شیمی آکادمی علوم را در سال های ۱۹۵۶ تا ۱۹۵۹ کسب کرد و در سال تحصیلی ۱۹۵۹-۶۳ به عنوان یک کارشناس علمی در همانجا کار کرد. در سال ۱۹۶۳-۶۶ به عنوان دستیار در بخش “عمومی و شیمی معدنی” آکادمی نفت دولتی آذربایجان مشغول به کار شد. از سال ۱۹۶۶ او یکی از محققان ارشد در مؤسسه مواد الیاف پلیمر آذربایجان بود و از سال ۱۹۷۴ به عنوان کارشناس ارشد آزمایشگاه “کربنیل ترکیبات” فعالیت داشت. در سال ۱۹۸۴، او به عنوان استادی در شیمی آلی نایل آمد. جهت اصلی علمی ابراهیم ابراهیم اف به سنتز ترکیبات کربونیل پلیفونیک، جذب آنها از ترکیبات هتروسیکلیک، مطالعه خواص شیمیایی و زمینه های کاربردی اختصاص داده شده است. او نویسنده بیش از ۲۰۰ اثر علمی، از جمله ۴۸ گواهی علمی است. ۱۰ کاندیدای علمی تحت نظارت او آموزش دیده اند.

پروفسور ابراهیم ابراهیم اف بارها در کنگره ها و سمپوزیوم هایی که در سطح بین المللی برگزار می شد، سخنرانی داشت. او یکی از قربانیان واقعه ای بود که در ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ توسط ارتش اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی سابق در اوج شکوفایی علمی اش رخ داد.

رئیس جمهور آذربایجان آقای الهام  علی اف در باره شهدای واقعه تاسف بار ۲۰ ژانویه گفته است: در تاریخ مردم جمهوری آذربایجان ژانویه سیاه روزی است که رژیم شوروی سابق برای در هم شکستن اراده مردمی که خواهان عدالت اقدامات تاسف باری انجام داد و یا سیاست خشم و خشونت در برابر این خواسته آنها ایستاد و در تاریخ بشریت صفحه ای سیاه به یادگار گذاشت.صدها نفر بی گناه مجروح و کشته شدند. فرزندان آذربایجانی که اراده خود را برای عبور از سخت ترین آزمایشات به نمایش گذاشتند، صفحه ای از داستان های قهرمانانه مردم ما را در ۲۰ ژانویه ۱۹۹۰ نوشتند.

رئیس جمهور آذربایجان، الهام علی اف، اقدامات لازم را برای فراهم کردن مراقبت های دولتی و کمک به خانواده های شهدای ۲۰ ژانویه و تقویت حمایت اجتماعی آنها انجام می دهد.

در همان روز، فرزندان این سرزمین با نایل شدن به مقام عالی شهادت، عشق خود را نسبت به سرزمین خود نشان دادند. جاری شدن خون آنها به آزادی و استقلال مردم شان از یوغ اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی منجر و در تاریخ ۲۰ ژانویه به عنوان یک صفحه قهرمانانه در تاریخ جمهوری آذربایجان وارد شدند. ۲۰ ژانویه به عنوان یک روز برای بیداری ملی ارزشمند است. همانطور که در قرآن کریم گفته شده است: “کسانی را که در راه خدا کشته شده اند، مرده تصور نکنید. در واقع، آنها زنده هستند.” شهیدانی که ما را به هدایت مسیر جاودانگی، مبارزه ابدی برای سعادت ابدی و آینده شاد رهنمون شده اند، همیشه در کنار ما خواهند بود.