حلقه مفقوده صنعت توریسم آذربایجان شرقی نبود نگاه علمی و بی توجهی به اصول اقتصاد گردشگری است حامد عاطفی فر روزنامه نگار به تازگی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با حضور در دفتر یکی از خبرگزاری ها گفته که تلاش می شود با همکاری دستگاه های اجرایی و برای افزایش درصد […]

حلقه مفقوده صنعت توریسم آذربایجان شرقی نبود نگاه علمی و بی توجهی به اصول اقتصاد گردشگری است

حامد عاطفی فر
روزنامه نگار

به تازگی مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی با حضور در دفتر یکی از خبرگزاری ها گفته که تلاش می شود با همکاری دستگاه های اجرایی و برای افزایش درصد اشغال تخت هتل ها، برنامه ها، سمینارها، همایش ها و جشنواره های این دستگاه ها در نیمه دوم سال برگزار شود.»
چنین اظهارنظرهایی گویای این واقعیت است که در آذربایجان شرقی حرکت بر مبنای «اقتصاد گردشگری» روز به روز کمرنگ و کمرنگ تر می شود و در نقطه مقابل، توسعه گردشگری از قِبَل اقداماتی مانند آنچه مدیرکل میراث فرهنگی استان، جلب همکاری دستگاه های اجرایی برای برگزاری همایش های خود در نیمه دوم سال خوانده است، تعقیب می شود.
علاوه بر این تلاش های اشاره شده نشان از طرحی دارد که رونق گردشگری را در توسل به «گردشگران دولتی» و نه «نگاه علمی به توسعه صنعت توریسم» و «مردم محور کردن توسعه گردشگری» هدفگذاری کرده است.
رویکرد علمی حُکم می کند که متولی گردشگری استان با در نظر گرفتن اقتصاد گردشگری به دنبال تحقق راه هایی باشد که هدفش افزایش جاذبه های مورد علاقۀ گردشگران است و این که آذربایجان شرقی از یک «استانِ عبوری» به «مقصد گردشگری» تبدیل شود.
بی تردید اهتمام به رفع نارسایی های احتمالی در سایت های طبیعی، تاریخی و باستانیِ گردشگرپذیر استان از سویی و حرکت در مسیر تعریف و اجرای طرح های تشویق کنندۀ حضور داوطلبانۀ مردم و آژانس های داخلی و خارجیِ گردشگری برای اجرای تورهایی به مقصد تبریز و آذربایجان شرقی از سوی دیگر، نسخۀ شفابخشی است که صنعت توریسم استان برای رونق گرفتن به آن نیازمند است.
در همین رابطه از اداره کل میراث فرهنگی استان انتظار می رود برنامه ریزیِ موثری برای هم آوا کردن عملیِ مسئولان دستگاه های اداریِ استان در جهت رونق گردشگری داشته باشد. در یک نگاه کلی به سطح کلانشهر تبریز، حفاری های متعددی دیده می شود که فضای عمومیِ شهر را نازیبا و پر از گرد و غبار کرده است. بی شک وجود چنین منظره هایی برای حتی شهروندان جالب نیست و این در حالیست که دَم از تلاش برای افزایش گردشگران می زنیم. انجام هماهنگی هایِ بین بخشی توسط میراث فرهنگی و حساس سازی مسئولان، می تواند به وضع آشفتۀ موجود سامان بدهد به خصوص که مدیرکل میراث فرهنگی استان خود از مدیران سابق شهرداری تبریز است و به خوبی می تواند در استفاده از ظرفیت های ارتباطی اَش گام های موثری در این زمینه بردارد.
سخن گفتن از برنامه ریزی برای اجرای همایش های دولتی در نیمه دوم سال در آذربایجان شرقی، مساله ای دیگر را نیز عیان می کند و آن اینکه بی رغبتیِ سرمایه گذاران برای سرمایه گذاری در ایجاد و توسعۀ زیرساخت هایی نظیر هتل در استان چندان بی دلیل هم نیست زیرا ظرفیت اشغال هتل ها در نیمه دوم سال پایین است و همین امر توجیه اقتصادیِ سرمایه گذاری در هتل سازی را با چالش هایی مواجه می کند.
اگر فرض را بر این بگیریم که توسل به مهمان های دولتی برای رونق گردشگری در استان، تلاشی برای ایجاد انگیزه بین سرمایه گذارانِ صنعت توریسم در ایجاد و توسعۀ زیرساخت هایی نظیر هتل نیز هست، بی تردید راه خطا را برای پیمودن انتخاب کرده ایم. اقدام مزبور تداعی کنندۀ مثل معروفِ «برای دگمه، کت دوختن» است چون در واقع به هتل ساز می گوییم تو بیا هتل را بساز، ما مسافر هتل تو را با برگزاری همایش های دولتی در فصل سرما در آذربایجان و راه های دیگر پیدا می کنیم!
اگر در سال های گذشته به این شیوه عمل کرده ایم، امروز نتیجه اش را هم باید ببینیم. هتل های پنج ستاره در تبریز ساخته شده اما خبری از مسافرانِ پرتعداد برای این تخت های گران قیمت نیست. در چنین شرایطی سرمایه گذار، روی درآمد حاصل از کافی شاپ، سالن های عروسی و تالارهای همایشِ هتل حساب باز می کند و عطای هتلداری را به لقایش می بخشد.
نگاهی به الگوهای موفق نشان می دهد که با بسترسازی جهت حضور گردشگران، هتل ساز خود ترغیب می شود که سرمایه اش را به این حوزه بیاورد؛ زیرا مدل عرضه و تقاضا که اقتصاد گردشگری بر پایۀ آن بنیان نهاده شده، به درستی محل توجه قرار گرفته است.
یکی از این الگوها همکاری ترکیه و ترکمنستان است. ترکیه پس از موفقیت در جذب گردشگر در داخل مزهای خود، قصد دارد بخش هایی از سواحل خزر در ترکمنستان را با ایجاد بسترهای لازم به «آنتالیای کوچک» تبدیل کند. با این اوصاف دیری نخواهد پائید که شاهد رقابت هتل سازان برای ساخت اماکن اقامتی در آنتالیای کوچک خواهیم بود.
آذربایجان شرقی استانی با قابلیت های فراوان در حوزه گردشگری است؛ رمزِ موفقیت در جذب گردشگر و رونق گردشگری اما داشتن نگاهی علمی به صنعت توریسم و رونق آن است.