نیویورک تایمز در سرمقاله روز سه شنبه خود نوشت: ماجرای مرگ ‘خاشقچی’؛ برگی برنده در دستان ‘اردوغان’ است تا با آن؛ یک حریف قدر منطقه ای را از میدان به در کند، اقتصاد ترکیه را مجددا قوی کند و؛ رویای احیاء ‘امپراطوری عثمانی’ را به واقعیت بدل کند. شرح آنلاین: در این مطلب آمده است: […]

نیویورک تایمز در سرمقاله روز سه شنبه خود نوشت: ماجرای مرگ ‘خاشقچی’؛ برگی برنده در دستان ‘اردوغان’ است تا با آن؛ یک حریف قدر منطقه ای را از میدان به در کند، اقتصاد ترکیه را مجددا قوی کند و؛ رویای احیاء ‘امپراطوری عثمانی’ را به واقعیت بدل کند.

شرح آنلاین: در این مطلب آمده است:
دیروز/سه شنبه/؛ ‘ رجب طیب اردوغان’ رئیس جمهور ترکیه، در سخنرانی در جمع هم حزبی هایش؛ یک بار دیگر نگاه جهانیان را متوجه یک جنایت فجیع کرد و به نوعی تلاش کرد سهم خود را در اجرای عدالت در مورد قتل ‘جمال خاشقچی’ ستون نویس ‘واشنگتن پست’ ادا کند و اجازه ندهد عربستان از زیر بار مسئولیت قتل این خبرنگار در برود.
کل دنیا امروز نگاهش متوجه عربستان و ولیعهد بیرحم آن است؛ خواه دولت ‘ ترامپ’ چشمانش را به این حقیقت ببندد یا نبندد.
سه هفته است که تمام رسانه های دولتی ترکیه اطلاع رسانی قطره ای از این جنایت انجام می دهند. رفتار شک برانگیز این رسانه ها؛ توجه جهانیان را متوجه اهمیت موضوع و نهایت بیرحمی ولیعهد جوان عربستان ‘ محمد بن سلمان’؛ کرده است.
کل دنیا امروز نگاهش متوجه عربستان و ولیعهد بیرحم اوست؛ خواه دولت ‘ ترامپ’ چشمانش را به این حقیقت ببندد، خواه نبندد.
اردوغان در این سخنرانی قتل خاشقچی را یک ‘قتل از پیش طراحی شده’ توصیف کرد و شرح ماوقع ماجرا را بیان نمود. او از سعودی ها خواست جزییات بیشتری از ماجرا ارائه بدهند و ۱۸مظنون جنایت را که در عربستان بازداشت شده اند را به ترکیه تحویل دهد تا در این کشور محاکمه شوند.
اردوغان مطرح کرد که شاهزاده ‘ محمد بن سلمان’ ولیعهد عربستان و یا فردی از نزدیکان او این حمله را که در کنسولگری عربستان در استانبول اتفاق افتاده است طراحی و هدایت کرده اند.
البته سوالات و ابهامات بسیاری باقی ماند که در صحبتهای اردوغان؛ از قلم افتاد.
اردوغان پرسید:’ به دستور چه کسی این افراد به استانبول رفته بودند؟.
اردوغان دیروز جسارت به خرج داد و آشکارا به جدال با یک قدرت منطقه ای رفت که روابط نزدیکی را با رئیس جمهور’ترامپ’ ودامادش’جرد کوشنر’ بنا کرده است.
– اما نیت حقیقی اردوغان چیست؟ او چه دستاوردی را مد نظر دارد؟
مسلما رئیس جمهوری ترکیه صرفا از مرگ فجیع یک خبرنگار متاثر نیست و دلش به حال او نمی سوزد.مسلما دفاع از آزادی مطبوعات؛ نیت حقیقتی اردوغان در کلام روز سه شنبه اش نبوده است. پس موضوع چیست؟
بدیهی است، اردوغان از اینکه درون مرزهایش و در شهر استانبول که زادگاه خود اوست یک جنایتی فجیع بدست یک قدرت خارجی روی داده است؛ بشدت عصبانی است. عربستان یک گروه ضربت ۱۵ نفره از مردانش را به استانبول فرستاده است تا این جنایت را انجام بدهند. وانگهی؛ جنازه خاشقچی هم اصلا معلوم نیست که کجاست.
شاید قصد اردوغان اخاذی از سعودی هاست تا اقتصاد رو به ضعف ترکیه را رو پا نگاه دارد و در عوض نوک تیز اتهام را از رژیم سعودی بردارد.
‘لیر’ ترکیه به طور یکنواخت رو به سقوط است. نرخ تورم سیری صعودی دارد. فشار بر طبقه کارگر رو به فزونی است و دولت تحت فشار است.
اردوغان با سخنرانی روز سه شنبه اش تمام اعتبار خود را به خطر انداخت. او گفت؛ ادعای سعودی ها که می گویند مرگ خاشقچی نتیجه یک ‘عملیات خبیث’ بوده و یک دعوای اتفاقی رخ داده است و او در زد و خورد کشته شده است؛ دروغ است.
این را که رئیس جمهور ‘ترامپ’ هم اشاره کرد و آن را ‘بدترین لاپوشانی که تا به حال شنیده شده است’ دانست.
اما به هر حال؛ لحن اردوغان در روز سه شنبه به شیوه ای بود که مبادا یک شکست کامل در روابط آنکارا – ریاض پدید آید.
اردوغان در کلام روز سه شنبه خود حتی به آن قولی هم که داده بود عمل نکرد. او غیرمستقیم انگشت اتهام را به سمت شاهزاده’محمد بن سلمان’ ولیعهد عربستان نشانه رفت، اما در عین حال خیلی با احترام از ‘ملک سلمان’ پدر ولیعهد و حاکم غایی عربستان یاد کرد .
به گفته یک دیپلمات؛ ‘لحن اردوغان به گونه ای بود که فضایی کافی ایجاد شد تا ترکیه و عربستان بتوانند بنشینند و با هم یک توافق را مهندسی کنند’.
این دیپلمات می گوید:’ اردوغان دارد معامله می کند و قصدش این است که نرخ معامله را بالا ببرد’.
در این معامله دستان اردوغان کاملا باز است.
اگر اردوغان ادعا می کند که مدرک جرم دارد که گفته شده است شامل یک فایل صوتی و یا سایر اطلاعات لازم است، او به راحتی می تواند در این اسناد و شواهد دستکاری کند و اثری از شاهزاده ‘ محمد’ در آنها باقی نگذارد.
محمد بن سلمان؛ همین حالا هم که هنوز رسما تائید نشده در این جنایت دخیل بوده است؛ بسرعت دارد به یک شخصیت منفور نزد افکار جهانیان شناخته می شود، چنانچه در داخل کاخ هم به او به عنوان یک ‘دسیسه باز کاخ’ نگریسته می شود.
اصلا هدف اصلی اردوغان هم همین است.
آرمان غایی اردوغان این است که از ترکیه، یک ‘قدرت مسلمان ‘ در منطقه بسازد.
حالا مرگ خاشقچی؛ یک فرصت طلایی بدست رئیس جمهور ترکیه داده است تا با این حربه، یک رقیب منطقه ای را به زانو درآورد و رویای خودش را عینیت ببخشد.
آرمان اردوغان؛ احیاء ‘امپراطوری عثمانی’ است.
راه نیل به این آرمان؛ اعمال نفوذ سیاسی است. اصلا امکان ندارد که اردوغان بتواند ذره ای خاک ترکیه را وسعت ببخشد. پس بهترین راه اعزام نیروست. هم اکنون سربازان ترکیه در شمال سوریه مستقرند تا در آنجا با آنچه که او آنها را جدایی طلبان کرد می نامد؛ بجنگند. اردوغان می گوید که این کردها خطری برای مرزهای ترکیه هستند.
اردوغان مدافع و حامی گروههایی از قبیل’اخوان المسلمین’ است که قرائتی پوپولیست ازاسلام را تبلیغ می کنند.بااین نوع قرائت از اسلام، انتخاباتی در مصر و تونس برگزار شد. اما عربستان، اخوان المسلمین را یک گروه تروریستی می شناسد و این نوع حکمرانی را تهدیدی برای حکومت موروثی خود می داند.
از آن گذشته؛ اردوغان اتصالاتی هم با ایران و با قطر دارد.
ایران؛ سرآمد دشمنان عربستان است. قطر هم کشور کوچک حاشیه ‘خلیج فارس’ است که عربستان و چند کشور عربی دیگر او را در یک دعوای سیاسی بایکوت کرده اند.
اردوغان ۱۵ سال است که بر مسند قدرت تکیه زده است. او در داخل؛ زمام همه چیز را برعهده دارد. همه مخالفان سیاسی را در حبس می کند. همه رسانه های مستقل را در هم می شکند.
اما در این بحران؛ یک اردوغان ضعیف شده وارد ماجرا می شود.
ترکیه در آستانه یک مشقت اقتصادی و یک انزوای دیپلماتیک قرار دارد.
اردوغان اصرار داشت که کشیش آمریکایی را در حبس نگاه دارد و به همین خاطر آمریکا او را تحریم کرد. سرانجام این کشیش ماه گذشته آزاد شد. اردوغان از سوی سایر متحدان ناتو در اروپا هم طرد شد.
مشکلات ترکیه تمام شدنی نیست.
بر همین اساس؛ اردوغان گشایش هایی ایجاد کرد تا روابط با ترامپ بهبود یابد و گسترش پیدا کند. اردوغان می داند که تنها راه برون رفت از مشکلات اقتصادی کشور؛ توسعه روابط با آمریکاست.
اینک گوی و میدان در دستان اردوغان است.
اردوغان با متمرکز کردن توجه جهانیان بر روی یک همسایه زورگوی قاتل، و معرفی کردن عربستان در داخل کشور به عنوان ‘ دشمن ملت’؛ در واقع می خواهد محبوبیتش و حمایت از دست رفته مردم را پشت سرش بدست آورد.
از همین حالا قابل پیش بینی است. آنچه که در انتهای ماجرای مرگ خاشقچی باقی خواهد ماند؛ یک ‘اردوغان’ قوی تر از همیشه است.