خیلی خوب است که هم درد را بشناسی و هم درمان را و در این بین مرهمی باشی بر زخم دیگران. و شیرین تر از همه این است که کشور و ملتت را با درمانگران بنامش بشناسند و برای عرض حال، مرزها را پشت سر بگذارند و سفره دردمندانه خود را پیش اطبای آن باز کنند.

به گزارش خبرنگار شرح آنلاین، دوستی می گفت: یا خودت را نمی شناسی یا جایگاهت را و همین باعث بروز مشکلات عدیده در زندگی شخصی و کارت می شود، مثل استان ما در گردشگری سلامت.

خیابان های تبریز را که می گردی کم نیستند کسانی که از دیگر استان ها و شهرهای کشور برای درمان به مطب پزشکان معتبر و بنام یا کلینیک های تخصصی و فوق تخصصی مراجعه می کنند و هنگام بازگشت با تنی رنجور اما قلبی مملو از آرامش دعاگوی دستان درمانگران شهرمان می شوند.

اما در این بین مردمی را می بینی که زحمت سفری را به جان خریده اند که مقصدش با خانه و کاشانه شان به اندازه یک کشور فاصله دارد، زنان و مردانی که پوشش و لهجه هایشان گویای خارجی بودنشان است. اغلب از اتباع جمهوری آذربایجان و جمهوری خود مختار نخجوان هستند و برخی با لباس زیبای کردیشان راه را از کردستان عراق کوبیده و به تبریز رسیده اند.

آن چه مسلم است این است که اتباع آذری بیشترین استقبال و اعتماد را به تبریزی ها دارند، اشتراکات قومی، زبانی، دینی، فرهنگی و تاریخی باعث می شود تا یک پای ثابت سفر و حذرشان تبریز باشد.

“ائلمان شکری او” یکی از اتباع آذری ساکن نخجوان است. وقتی دلیل مراجعه اش به پزشکان شهرمان را می پرسم می گوید: پزشکان شما هم تخصص کافی دارند و هم هزینه های درمان اینجا پایین تر از دیگر جاهاست.

“لاچین برزی او” هم ارزانی خدمات پزشکی و دارو را عامل این استقبال از خدمات سلامت تبریز می داند.

“رامین قبادلی” ضمن تمجید از خدمات و امکانات پزشکی تبریز از سوء استفاده برخی از همشهری هایمان گلایه می کند و می گوید: درست است ما ایرانی نیستیم اما این دلیل نمی شود که بعضی از همشهری هایتان ما را اذیت کنند و با گرفتن پول اضافی ما را از برادران مسلمان و آذری زبانمان برنجانند، ما تبریز را خانه خود می دانیم اما انگار بعضی دوست ندارند ما اینجا باشیم.

سری به آمارها می زنم. بر اساس اعلام مرزبانی جمهوری آذربایجان، در هشت ماه سال جاری میلادی سفر شهروندان این کشور به ایران در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۴۳٫۴ درصد افزایش یافته است یعنی به عبارتی در این مدت سه میلیون و ۸۹ هزار تبعه آذری به ایران سفر کرده اند.

بر اساس همین آمار ۳۰٫۹درصد اتباع آذری در همین مدت به گرجستان و ۲۹٫۷درصد به ایران، ۱۹٫۶درصد به روسیه و ۱۳٫۴ درصد به ترکیه سفر کرده اند.

رقم، رقم بالایی است و حاکی از ظرفیتی فوق العاده در بخش گردشگری سلامت برای استان است. براساس سند چشم‌انداز١۴٠۴ نیز پیش‌بینی شده که حدود ٢٠ میلیون نفر گردشگر سلامت در کشور جذب شود اما دستاوردها رضایت بخش نیست.

به همین منظور سراغ امیر کریم‌خانی، پژوهشگر حوزه گردشگری می روم. او می‌گوید: پیشرفت‌ها و دستاوردهای پزشکی و سطح بالای تجهیزات بهداشتی درمانی در ایران، امکان و فرصت‌های جدیدی را برای حوزه گردشگری به ویژه در زمینه جذب گردشگری سلامت ایجاد کرده که از جمله استان‌های مستعد گردشگری سلامت در ایران، آذربایجان‌شرقی است.

تبریز قطب اصلی خدمات برتر پزشکی کشور است

این محقق می‌گوید: شهر تبریز، مرکز استان و قطب اصلی ارائه انواع خدمات برتر پزشکی، در سطح ملی و بین‌المللی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، در همین راستا با فراهم کردن زیرساخت‌های حمل و نقل، مراکز اقامتی، مراکز تفریحی و گردشگری و … می‌توان در جذب گردشگر درمانی و پزشکی در این شهر گام‌های موثری برداشت.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی هم با این موضوع موافق است. مرتضی آبدار می‌گوید: جذب و تقویت حضور گردشگران سلامت منوط به تهیه و آماده سازی زیرساخت های مختلف از جمله نگاه تخصصی، بیمارستان های مجهز همراه با پرسنل حرفه ای و مراکز اقامتی است.

به گفته وی، بیمارستان هایی که گواهینامه پذیرش بیماران بین المللی دریافت کنند، می توانند در امر ساماندهی و فعالیت های گردشگری سلامت استان مورد استفاده قرار گیرد.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان می‌گوید که کمیته گردشگری سلامت استان با انجام برنامه ریزی و نظارت های دقیق و اصولی گام در راه رفع موانع توسعه این صنعت برداشته است.

مراجعه بیماران خارجی به استان کاهش یافته است

اما مدیرعامل بیمارستان شمس در تبریز با این امر موافق نیست. دکتر فیروز طاهری به خبرنگار شرح آنلاین می گوید: به خاطر عدم مدیریت صحیح بخش گردشگری سلامت از سوی متولیان استانی هم اکنون بیمارستان های رشت در حال پذیرش و جذب مشتریان ما هستند و روند مراجعه بیماران خارجی به استان کاهش یافته است.

وی می افزاید: حدود پنج سال قبل زیر ساخت های بسیار خوبی در تبریز از بخش های بیمارستانی تا هتل ها ایجاد شد اما هم اکنون هم ما با مشکل مواجه شده ایم و هم هتل هایی که با هدف پذیرش اتباع خارجی به ویژه آذری ها احداث شده بودند.

دکتر طاهری می گوید: الان سرمایه گذاری هر دو بخش در تبریز با مشکل مواجه شده است که این موضوع ریشه در کاهش ارزش منات در برابر ریال دارد، هر چند الان با کاهش ارزش ریال و قدرت گرفتن منات مراجعات دوباره ی آذری ها را شاهدیم اما این کافی نیست.

وی می افزاید: سازوکارهای نامناسب ما در حال فرصت سوزی بخش گردشگری سلامت است، به عنوان مثال با دستور استانداری گیلان و همکاری همه جانبه دانشگاه علوم پزشکی و میراث فرهنگی و گردشگری گیلان هم اکنون بیماران آذری از طریق آستارا به سمت رشت می روند نه تبریز، چرا که با نظم دهی به ساختارهای پذیرش بیمار به ویژه دستور اکید استانداری آن استان مبنی بر محاسبه هزینه های درمان اتباع خارجی بر اساس تعرفه های اتباع ایرانی زمینه بسیار خوبی در هماهنگی بین دستگاه ها و جذب بیماران صورت گرفته است.

به گفته مدیرعامل بیمارستان شمس هر گردشگر سلامت بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار ارز آوری برای استان دارد و بیمارستان تحت مدیریت وی هم اکنون می تواند ماهانه ۱۰۰ بیمار خارجی را در تمام زمینه های پزشکی پذیرش کند به ویژه آن که تقاضای اتباع آذری در سه حوزه ارتوپدی، زنان و نازایی و قلب و عروق بوده و آذربایجان شرقی مملو از متخصصان بنام در سطح ایران و جهان است.

دکتر طاهری می افزاید: انفعال میراث فرهنگی استان در ساماندهی این بخش از گردشگری استان باعث این شرایط شده است و علت آن هم عدم استفاده از توان مشورتی ۹ مرکز دارای گواهینامه گردشگری سلامت تبریز در تدوین برنامه هاست.

البته وی به سوء استفاده برخی افراد دخیل در این حوزه نیز اشاره می کند و می گوید: انجام آزمایشات نامربوط و ورود افراد غیر متخصص نظیر رانندگان و دلالان برای بازاریابی سلامت آفت این بخش شده است.

دکتر طاهری ناآشنایی پزشکان با زبان روسی برای مطالعه پرونده پزشکی اتباع آذری را نیز یکی دیگر از مشکلات این بخش عنوان می کند و ادامه می دهد: همین امر باعث دوباره کاری برای بیماران و تحمیل هزینه های آزمایشگاهی برای آنها می شود که باید برای این امر نیز چاره ای اندیشیده شود.

فرصت از دست رفته است

کارشناس گردشگری سلامت معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی استان نیز در این زمینه با مدیرعامل بیمارستان شمس موافق بوده و معتقد است: عدم تمرکز مراکز تصمیم گیری و مدیریتی، نبود ساماندهی مناسب برای هدایت، نظارت، تقویت، رفع نقص و توسعه گردشگری سلامت متناسب با شرایط روز این کشورها و نادیده گرفتن رقبا در این بخش از عمده مشکلات گردشگری سلامت استان است.

نادر پورحسن عدم فرهنگسازی در پذیرش گردشگر در مبادی ورودی کشور و انجام تشریفات خسته کننده و وقت گیر در مرزهای مشترک را موجب ایجاد نارضایتی برای بسیاری از افراد عادی و بیماران آذری و انصراف آنها از سفر مجدد به ایران عنوان می کند و می گوید: این چیزی است که مسئولان آذری بارها در این خصوص گلایه مند بودند .

وی از دیگر دلایل رکود گردشگری سلامت در استانمان را اعزام دانشجویان پزشکی جمهوری آذربایجان به اروپا عنوان می کند، مطلبی که دکتر طاهری مدیرعامل بیمارستان شمس نیز بر آن تاکید دارد.

پورحسن همچنین می گوید: با بررسی های انجام شده توسط این معاونت عملکرد رقبا به ویژه ترکیه در این بخش بهتر از ماست که شامل نحوه برخورد با بیماران، عدم تحمیل هزینه های اضافی به آنان توسط پزشکان، جلوگیری از دلال بازی، ایجاد زیر ساخت های مناسب در حمل و نقل و رفاه بیماران می شود.

این کارشناس گردشگری سلامت همچنین می افزاید: با توجه به توسعه بخش بهداشت و درمان در جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان و بازسازی و تجهیز مراکز درمانی و تربیت روزافزون پزشکان بومی، بازگشت دوباره بازار گردشگری سلامت این کشور به سمت ایران نیازمند همکاری و هماهنگی بخشهای مختلف درگیر در حوزه گردشگری سلامت بویژه سازمان میراث فرهنگی می باشد ، و در غیر این صورت این آب باریکه کوچک نیز گل گرفته خواهد شد . البته دانشگاه علوم پزشکی در زمینه درمان مناسب و تعرفه های درمانی معقول ، قدمهای مثبت برداشته و هزینه های دریافتی از این بیماران تقریبا برابر با بیماران اتباع ایرانی محاسبه میشود ، و راه برای جذب حداکثری بیماران بین المللل مهیا شده است.

می توان از فرصت موجود بهترین بهره برداری اقتصادی را کرد

اما مدیر گردشگری سلامت بیمارستان شمس نظر متفاوتی دارد. امیر ملک آستانه معتقد است با برنامه ریزی در سطح کلان و ملی می توان از فرصت موجود در مرزهای کشورمان بهترین بهره برداری اقتصادی را کرد.

وی ورود سه مجموعه دولتی وزارت امورخارجه، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به همراه سازمان میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی کشور را در این مقوله ضروری می داند و می افزاید: باید بیمارستان ها و مراکز درمانی دارای مجوز توریسم سلامت رتبه بندی شده و با بیمارستان های بنام منطقه ای و جهانی ارتباط کاری داشته باشند.

آستانه ایجاد دفاتر نمایندگی در کشور هدف به منظور جذب و پشتیبانی از بیماران را گام دوم این حرکت می داند و می گوید: یکپارچه سازی خدمات از مرز تا مراکز درمانی و بالعکس ضروری است و در این زمینه باید از توان شرکت های تسهیل گر استفاده شود.

وی همچنین معتقد است جای خالی بیمه های بین المللی نظیر SOS باید در داخل کشور برای بیماران خارجی پر شود تا هزینه های درمان توجیه اقتصادی برای اتباع خارجی داشته باشد.

مدیر گردشگری سلامت بیمارستان شمس بر این نکته تاکید دارد که ساختار سالم موجب جذب گردشگر سلامت برای استان می شود اما با انفعال موجود به ویژه در بخش گردشگری کاری از پیش نمی رود.

آستانه همچنین تاکید دارد که شرایط می تواند به نفع گردشگری سلامت استان تغییر کند اما این امر نیازمند همت جمعی مسئولان و استفاده از نظرات کارشناسی پزشکان است.

آن چه در این بین مورد توجه عموم فعالان این بخش قرار گرفته است نبود استارت آپ های فعال در حوزه گردشگری سلامت است تا متقاضی را از مبداء تا مقصد راهنمایی و تحت پوشش قرار دهد چیزی که نادر پورحسن کارشناس گردشگری سلامت معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی استان نیز بر آن تاکید دارد.

آستانه مدیر گردشگری سلامت بیمارستان شمس نیز معتقد است این امر باید با حمایت وزارت امورخارجه در صفحه اول تارنمای این وزارتخانه لینک شود تا مراجعه کنندگان خارجی نیازمندی های خود در این بخش را به نحو احسن برطرف کنند و از حمایت این وزارتخانه و وزارتخانه های هم عرض برخوردار شوند.

از تمام این ها که بگذریم مثل ما در حوزه گردشگری سلامت مثل همان کسی است که یا خودش را نمی شناسد یا جایگاه خودش را و باید در این فرصت کم از تمام توان هایمان برای رونق دادن به این بخش از گردشگری استان نهایت بهره برداری را داشته باشیم.

گزارش: رامین فرهودی