فارس، (شرح آنلاین) - امروزه در کمتر دانشگاهی می توان وجود چندین موزه در آن را مشاهده کرد، از این رو دانشگاه تبریز با قدمت و پیشینه بیش از 70 ساله در آن موزه‌های متنوع تاریخی، طبیعی و فرهنگی برای بازدید و تحقیق عموم مردم و به ویژه برای دانشمندان، پژوهشگران، هنرمندان و... دایر شده که در نوع خود بی‌نظیر است.

از آنجایی که ۱۸ می برابر با ۲۸ اردیبهشت ماه به عنوان روز جهانی موزه‌ها اعلام شده، بر این اساس این روز را بهانه قرار دادیم تا اینکه ضمن معرفی موزه‌های تخصصی دانشگاه تبریز، مردم و موزه دوستان را بیشتر در جریان فرهنگ، تمدن و زندگی قوام گذشته آنان قرار دهیم.

با این وجود یکی از اهداف راه‌اندازی موزه‌ها، نگهداری آثار گذشتگان و نمایش و انتقال آنها به آیندگان است. شناخت و نمایش سهم اقوال و ملل در فرهنگ و تمدن جهانی و ایجاد و تقویت تفاهم میان ملل و اقوام از دیگر اهداف آن اعلام شده است.

در همین راستا نیز موزه موسسه تاریخ و فرهنگ ایران در دانشگاه تبریز شکل گرفته و یکی از با ارزش‌ترین و دیدنی ترین موزه های این دانشگاه است.

دانشگاه تبریز در قاب موزه‌های آن

این موزه در سال ۱۳۲۸ خورشیدی تنها چهار سال پس از تاسیس دانشگاه تبریز راه‌اندازی شده است. موزه تاریخ و فرهنگ ایران دانشگاه تبریز بعد از موزه ایران باستان (ملی) که در سال ۱۳۱۶ تاسیس شده است دومین موزه رسمی کشور محسوب می‌شود و در شهر تبریز که به شهر اولین‌ها معروف است، اولین موزه به حساب می‌آید.

فعالیت این موزه در دو مقوله باستان‌شناسی و مردم‌شناسی بوده و اموال فرهنگی موجود در این موزه از طریق سازمان میراث فرهنگی کشور که از کاوش‌های باستان‌شناسی کشور به دست آمده ،همچنین هدایای خیران فرهنگی تامین شده است.

بخش باستان‌شناسی شامل ادوار پیش از تاریخ و دوران تاریخی و دوران اسلامی بوده و تالاری نیز به بخش سکه و مهر اختصاص یافته است.

بخش مردم‌شناسی نیز شامل بخش جنگ‌افزارهای قدیمی، بخش بافته و فرش و بخش کتابت شامل قطعات خط و کتب خطی و چاپ سنگی و اسناد قدیمی است.

بخش باستان‌شناسی دوران صفویه از جمله بخش‌های پربار این موزه را تشکیل می‌دهد که ظروف چینی در اشکال و اندازه‌های مختلف را شامل می‌شود که از قسمت چینی‌خانه مجموعه بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی در شهر اردبیل به موزه تحویل داده شده‌اند.

این ظروف به سفارش شاه عباس صفوی توسط هنرمندان چینی در حدود چهارصدسال قبل ساخته شده‌اند و کلیه ظروف به مهر شاه‌عباس به مضمون ( وقف آستانه شیخ صفی نمود بنده شاه ولایت عباس ) ممهور هستند.

این موزه هم اکنون در ساختمان کتابخانه مرکزی دانشگاه استقرار یافته و در خدمت علاقمندان فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی است.

شاید در سفر به مناطق مختلف کشورمان در جست و جوی تاریخ و مکانی مقدسی باشید و شناخت مکان‌های مقدس و تاریخی از اصلی‌ترین اولویت‌هایتان باشد، در این صورت به موزه شهدای ۲۷دی بروید، این موزه در دانشگاه تبریز در محل شهادت ۲۲ تن از دانشجویان این دانشگاه بنا شده است.

موزه شهدا از دیگر مکان‌های فرهنگی و تاریخی دانشگاه تبریز است. این دانشــگاه به دلیل شــهادت۲۲ تن از دانشجویان در محل دانشکده فنی، به مشهدالشهدای دانشگاه های ایران معروف است. این دانشجویان در کارگاه دانشکده فنی مشغول پشتیبانی از جبهه‌های جنگ حق علیه باطل بودند که هدف حمله جنگنده‌های رژیم بعث عراق قرار گرفته و به شهادت رسیدند.

آنچه اختصاصا در این زمینه مورد تاکید بوده و نباید فراموش کرد، اینکه دانشگاه تبریز تنها دانشگاه کشورمان ایران عزیز است که مورد حمله مستقیم هواپیماهای عراقی قرار گرفته است. نکته مهم دیگر اینکه دانشگاهیان و به ویژه دانشجویان دانشگاه تبریز در طول هشت سال دفاع مقدس، علاوه بر حضور مستمر در جبهه‌های جنگ، در پشت جبهه نیز همیشه فعالیت‌های مستمری برای تجهیز رزمندگان داشتند که نمونه بارز این امر شــهادت۲۲ تن از دانشجویان این دانشگاه است.

هم اینک محل این کارگاه به موزه تبدیل و به نام موزه شهدای  ۲۷دی نامگذاری شده است. این موزه در فضایی به مســاحت  ۸۰۰ متر مربع احداث شــده است که در آن عکس ها، وصیت نامه ها و دست نوشته های شهدا به نمایش گذاشته شده است.

موزه‌های دانشگاه تبریز آنقدر متنوع و جذاب است که حتی می‌توانید از موزه‌ای مخصوص علوم طبیعی این دانشگاه هم بازدید کنید. در این موزه وارد دنیای جانوران، گیاهان و زمین‌شناسی می‌شوید و اطلاعات زیادی درباره ویژگی‌های حیوانات، گیاهان و طبیعت خطه آذربایجان و همینطور دیگر نقاط ایران پیدا می‌کنید.

از این رو موزه علوم طبیعی دانشگاه تبریز در سال  ۱۳۴۶فعالیت خود را با انواع نمونه های تاکسیدرمی شده حیوانات شروع و سپس به طبقه همکف دانشکده علوم منتقل می‌شود.

این موزه در ســال  ۱۳۸۹به ضلع غربی کتابخانه مرکزی این دانشگاه منتقل و در ســال  ۱۳۹۳با تکمیل نمونه‌های گیاهی و زمین‌شناسی در فضایی به مساحت ۸۵۰ متر مربع بازگشایی شده است.

در حال حاضر این موزه‌دارای نمونه‌های مختلف ســنگ‌ها، فســیل‌ها، کانی‌ها، نمونه‌های تاکسیدرمی، نمونه‌های گیاهی و … بوده و شامل امکاناتی همچون راهنمای موزه و تجهیزات پخش فیلم‌های آموزشی است.

موزه کامپیوتر از دیگر موزه‌های جذاب برای عموم مردم و به ویژه برای موزه دوستان، دانش‌آموزان و دانشجویان است.

این موزه در سال ۱۳۸۷ در زمینی به وسعت ۶۰ متر مربع در محل ساختمان شماره ۱۱ طبقه همکف  مرکز فناوری اطلاعات راه اندازی شده است.

اقلام موجود در این موزه به دو دسته کلی تقسیم می‌شود:

۱- تجهیزات شبکه: شامل کلیه تجهیزات به کار رفته در مرکز از سال ۱۳۶۰ ( ۱۹۸۱ ) میلادی تاکنون تجهیزات Passive  شامل کابل‌های قدیمی کواکسیال، UDP و … اولین نسل فیبرهای نوری مالتی مد و غیره .

تجهیزات Active شامل مودم های BaseBand مربوط به سیستم‌هایIBM MainFrame با پهنای باند ۲kbps  و انواع مودمهای قدیمی با ورودی و خروجی کابل کواکسایل و همچنین مودم‌هایAnaloge . هاب‌ها و کارت‌های شبکه با تکنولوژی دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی.

۲- سیستم‌های کامپیوتری: شامل اولین نسل خریداری شده Main Frame  های IBM  با تکنولوژی دهه ۷۰ میلادی و  همچنین PC های سری سوم IBM مربوط به دهه ۸۰ میلادی.

در ضمن در این موزه انواع دستگاه‌ها و سیستم‌های جانبی خصوصا چاپگرهای ریبوندی و زنجیری وجود دارد. در بخش مربوط به حافظه‌های جانبی انواع فلاپی‌ها و همین‌طور فرآیند ایجاد دیسک‌های نوری و سی دی و دوی دی را می‌توان مشاهده نمود.

شاید یکی از معدود مراکزی که کاملا ارتقاء سیستم‌ها و کلیه تجیزات جانبی را در سه دهه گذشته می‌توان در آن یافت، باشد همچنین تجهیزات ویژه نگهداری سیستم‌های mainframe و همین طور تجهیزاتcooling  نیز در موزه وجود دارد.

برای تماشای تاریخ، آثار، یادگاری‌ها و دستاوردهای بیش از ۷ دهه فعالیت دانشگاه تبریز بهتر است به موزه تاریخی – تصویری این دانشگاه بروید. این موزه سال گذشته همزمان با آیین بزرگداشت هشتمین سده آموزش عالی در تبریز و هفتادمین سال تأسیس این دانشگاه با حضور جمعی از مسوولان کشوری و استانی مورد بهره‌برداری قرار گرفت.

در این موزه آثار، اسناد، اشیاء قدیمی و تاریخی مصوری از گذشته و امروز دانشگاه تبریز به منظور هر چه بیشتر آشنایی افراد با تاریخ و دستاوردهای این دانشگاه در معرض دید علاقمندان قرار گرفته است.

تاریخ تشکیل دانشگاه و اسناد قدیمی، ابنیه‌ها و تاریخ آن، دانشگاه تبریز و انقلاب اسلامی، روسای دانشگاه، نشان‌ها، شناسه‌ها و انتشارات منحصربه فرد از جمله موارد و آثاری است که در این موزه به نمایش گذاشته شده است.

 این موزه در مجاورت تالار وحدت دانشگاه تبریز توسط مدیریت روابط عمومی و با همکاری مدیریت امور فنی و نظارت بر طرح های عمرانی این دانشگاه ایجاد شده است.

فرجام سخن این که سیر تحول و تنوع موزه ها از جنگ دوم جهانی به این سو، به تدریج مرزهای بین رشته‌ها و مجموعه‌ها را از میان برداشته و به انواع مختلف از جمله هنری، تاریخی، تخصصی، علمی و فنی و صنعتی تقسیم‌بندی شده که وجود موزه‌ها در دانشگاه‌ها را می‌توان از نوع علمی و تخصصی عنوان کرد که در آن آثار تاریخی، طبیعی، فنی، هنری و … نگهداری و در اختیار محققان، هنرمندان، اساتید، دانشجویان، دانش آموزان و حتی سایر اقشار مختلف عموم مردم قرار می گیرد.

 

منبع : فارس

الف – ب ۶۶ /