سریال‌سازی در نمایش خانگی به اندازه‌ای پیشرفت کرد که به عنوان یک رقیب جدی برای تلویزیون مطرح شد و به کسادی سریال‌های تکراری و ضعیف تلویزیون دامن زد. رقیبی که صداوسیما را به فکر انداخت که به جای رقابت، آن را تحت سیطره خود درآورد و شاید از تاخت‌وتاز بیشترش جلوگیری کند.

به گزارش شرح آنلاین به نقل از ایرناپلاس، سوژه‌ها متنوع شده بود و دیگر خبری از داستان‌های همیشگی و قابل پیش‌بینی بیشتر سریال‌های تلویزیونی نبود. مردم با آثاری روبه‌رو بودند که بازیگران مطرح و مشهور سینمایی در آنها به ایفای نقش می‌پرداختند و تهیه‌کنندگان و کارگردانانی که بنا به هر دلیلی کمتر با تلویزیون همکاری می‌کردند سازنده آن آثار شده بودند.
سریال‌های شبکه نمایش خانگی که در مدت کوتاهی طرفداران خود را پیدا کرده بود خیلی طول نکشید که مورد استقبال دیگر کارگردانان و فعالان عرصه سریال‌سازی قرار گرفت تا جایی که امسال چند سریالٍ همزمان با هم توزیع شدند و رقابت تنگاتنگی در میان آنها شکل گرفت.
نبود بخشی از محدودیت‌های تلویزیون، تنوع ژانر و انتخاب موضوع‌های روز جامعه در کنار بازیگران مطرح و معروف که اغلبشان در سینما فعالیت می‌کنند از دلایلی است که به مرور مخاطبان اندک سریال‌های تلویزیونی را از رسانه ملی دور کرد. هر چند گاهی اوقات انتقادهایی به محتوا و کیفیت برخی از  این مجموعه‌ها چه به درست و چه به غلط وارد می‌شد، اما این رقیب تلویزیون به کار خود ادامه می‌داد و جلو می‌رفت تا جایی که صداوسیما از این اتفاق احساس خطر کرد.

همزمان با این روند زمزمه‌هایی از انتقال مجوز صدور مجوز سریال‌های نمایش خانگی از وزارت ارشاد به صداوسیما به گوش ‌رسید. مساله‌ای که در همان ابتدای کار، همه امیدوار بودند که اجرایی نشود و در حد همان شایعه و زمزمه باقی بماند. اما این موضوع بارها مطرح شد تا جایی که روابط عمومی ساترا (سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر) در مقابل خبر روابط عمومی سازمان سینمایی مبنی بر موافقت شورای پروانه ساخت آثار غیرسینمایی، با ساخت مجموعه ترکیبی «هم‌رفیق» واکنش نشان داد و اعلام کرد «مسئولیت صدور مجوز برنامه‌های ترکیبی و تولیدات تلویزیونی برای انتشار در رسانه‌های صوت و تصویر، تنها در صلاحیت این سازمان (ساترا) است.»

صدور مجوز تولید و نمایش برعهده وزارت ارشاد است
سیدمحمدمهدی طباطبایی‌نژاد معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی بعد از این اعلام نظرها در یک گفت‌وگوی صریح چنین گفت: «براساس متون صریح قانونی مصوب نهادهای قانونگذار «صدور مجوز تولید و نمایش هرگونه محتوای سمعی و بصری» برعهده وزارت ارشاد است. به تعبیری مسئولیت انتشار محتوا و صدور مجوز برای محصولات شبکه نمایش خانگی اعم از فیزیکی یا مجازی همچنان برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد است»…«صدور مجوز در هر پلتفرمی برعهده ماست. قانون حتی برای صداوسیما هم مشخص کرده است که اگر آنها بخواهند اثری را تولید کنند که در سیما پخش نمی‌شود، باید از ارشاد مجوز بگیرد؛ از انتشار تا تولید و مجوز محتوا در تمامی اشکال آن.»

دو صنف سینمایی کانون کارگردانان و تهیه‌کنندگان هم اعتراض رسمی خود را درباره این مسئله با انتشار بیانیه‌هایی اعلام کردند؛ «کانون کارگردانان پیش از این هم مخالفت صریح خود را با واگذاری مجوز سریال‌های نمایش خانگی به صداوسیما اعلام‌ کرد و این‌ مساله را باعث تخریب روند این تولیدات دانست که می‌تواند صدها تن از اهالی سینما را در شرایط سخت این روزها مشغول به کار کند.»  این بخشی از بیانیه کانون کارگردانان است.

همچنین در بیانیه اعتراضی جامعه صنفی تهیه‌کنندگان آمده است:‌ «جامعه صنفی تهیه‌کنندگان با حمایت از سخنان بی‌پرده و صریح مدیر اداره نظارت و ارزشیابی درباره شبکه نمایش خانگی، خواستار نظارت وزارت ارشاد به عنوان متولی امور فرهنگی در کشور به این رسانه تاثیرگذار بوده و معتقد است رسانه ملی اگر توان جذب مخاطب و ایجاد رضایت در میان بینندگانش را داشت باید با هزینه‌های گزافی که برای سریال‌های تلویزیونی می‌کرد امروز یکی از پربیننده‌ترین رسانه‌ها باشد که متاسفانه شاهد افت شدید مخاطب در شبکه‌های مختلف این رسانه (به جز شبکه خبر) هستیم.»

در این‌باره و پیامدهای واگذاری مجوز صدور سریال‌های شبکه نمایش خانگی به صداوسیما با بیژن میرباقری کارگردان و نویسنده سینما و تلویزیون و همچنین امیر پورکیان کارگردان مجموعه «ممنوعه» که در شبکه نمایش خانگی توزیع شد، به گفت‌وگو پرداختیم.

 

 

اتفاقی که منطقی به نظر نمی‌رسد
بیژن میرباقری درباره تغییر مرجع صدور مجوز نمایش خانگی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به سازمان صداوسیما به خبرنگار ایرناپلاس گفت:‌ تغییر مرجع صدور مجوز آثار نمایش خانگی و قرار دادن آنها در اختیار صداوسیما به نظر منطقی نمی‌آید. چون صداوسیما نشان داده، مخاطب خودش را هم نمی‌شناسد و نمی‌تواند آثار مورد سلیقه تماشاچیانش تولید کند.
ما بارها افت کیفی را در سریال‌سازی‌های درون سازمان دیده‌ایم. این مساله به این معنی‌ست که سازمان صداوسیما هنوز مخاطبش را نشناخته است. اگر فعالان حوزه سینما در شبکه نمایش خانگی فیلم‌ها و سریال‌هایی تولید می‌کنند که باعث می‌شود مخاطب برود و در بستر اینترنت آن آثار را ببیند و فعالان این حوزه  بازخورد خوبی بگیرند؛ نشانه آن است که سینماگران در مقایسه با مدیران تلویزیون نسبت به محتوای مورد علاقه مخاطبان شناخت بیشتری دارند.

صداوسیما و محدودیت‌های سر راه نمایش خانگی
در سال‌های فعالیت شبکه نمایش خانگی، موضوع‌های متفاوت و تازه نسبت به تلویزیون، سوژه اصلی آثار این حوزه قرار گرفته‌اند. صدور مجوز از سوی صداوسیما این مساله را مطرح می‌کند که ممکن است از موضوع‌های تازه خبری نباشد و دوباره محدودیت‌هایی بر سریال‌سازی حاکم شود.
همین امروز اگر بخواهیم سوژه‌ای را با تلویزیون کار کنیم می‌بینیم که نباید فلان موضوع را مطرح کنیم چون به گروهی برمی‌خورد و یا اصلا نباید به فلان موضوع بپردازیم چون به گروه دیگر برمی‌خورد
میرباقری در این زمینه گفت: محدودیت‌ها که بسیار خواهد بود. چون مدیریت تلویزیون همواره مبنی بر مدیریت ترس بوده است و هر موضوعی را نمی‌پذیرد. همین امروز اگر بخواهیم سوژه‌ای را با تلویزیون کار کنیم می‌بینیم که نباید فلان موضوع را مطرح کنیم چون به گروهی برمی‌خورد و یا اصلا نباید به فلان موضوع بپردازیم چون به گروه دیگر برمی‌خورد و به همین ترتیب ایده‌ها و موضوع‌ها، کوتاه و کنار گذاشته می‌شود.
طبیعی است چنانچه این مجوز در اختیار سازمان صداوسیما قرار گیرد این نظارت روی محتوای تولید شده اعمال می‌شود و این حوزه مخاطب خود را از دست می‌دهد.

انحصارطلبی تلویزیون پایان ندارد
با توجه به اینکه وقتی نمایش خانگی آمد همه عقیده داشتند انحصارطلبی تلویزیون در سریال‌سازی به پایان رسیده، اما گویی صداوسیما نمی‌خواهد تسلیم این ماجرا شود.
میرباقری در پاسخ به این پرسش که به عقیده او انحصارطلبی تلویزیون کی و چگونه تمام خواهد شد؟ بیان کرد:‌ این انحصارطلبی پایان ندارد و با تغییر مدیریت سازمان، فقط ظاهر ماجرا عوض می‌شود.
هر دو طرف باید در این مرحله برای یک قانون توافق کنند تا اتفاق مثبتی بیفتد. بحث بر سر تفسیر این قانون است. قانون از رسانه فراگیر حرف می‌زند و از نظر صداوسیما رسانه فراگیر یعنی خود آنها و مخاطبان میلیونی که در سراسر کشور پوشش می‌دهد. اما آثار وزارت ارشاد را چون در بستر اینترنت منتشر می‌شود و تماشاچی برای آنها  پول می‌دهد، فراگیر نمی‌داند. این تفسیرهای متفاوتی از قانون فراگیر از این دو مرجع است.

 

 

ممیزی‌، خطری که با انتقال مجوز وجود دارد
امیر پورکیان درباره محدودیت‌هایی که آثار شبکه نمایش خانگی ممکن است از انتقال صدور مجوز به سازمان صداوسیما متحمل شود، به خبرنگار ایرناپلاس گفت:‌ اگر تلویزیون بخواهد ممیزی‌های خود را ادامه دهد، مسلما این محدودیت‌ها گریبان آثار نمایش خانگی را می‌گیرد. اما به احتمال زیاد تلویزیون تمهیدی چیده است که این دو حوزه را از هم جدا کند. یعنی می‌داند اگر بخواهد چنین کاری  انجام دهد رسما باید نمایش خانگی را تعطیل کند. اما در عوض اگر تلویزیون هوشمندانه عمل کند و نوع ممیزهای صداوسیما را در ممیزهای نمایش خانگی دخالت ندهد، موفق خواهد شد.

مسیری که نمایش خانگی می‌رفت از دست نرود
یکی از آثار متفاوت شبکه نمایش خانگی سریال «ممنوعه» به کارگردانی امیر پورکیان بوده است. اما اگر این اتفاق بیفتد و سازمان صداوسیما صدور مجوزها را برعهده بگیرد مشخص نیست چه اتفاقی برای تنوع سوژه‌ها بیفتد که پورکیان در این‌باره افزود: امیدوارم کار دست افرادی در ارشاد و صداوسیما بیفتد که تکلیفشان با خودشان روشن باشد. اما هر اتفاقی در هر جایی که می‌افتد مسئولان این را بدانند که نمایش خانگی مسیری را می‌رفت که مردم آن را رقیب خوبی برای شبکه‌های خارجی می‌دیدند. مراقب باشند این نتیجه از دست نرود. خیلی ساده است که اگر ارشاد یا تلویزیون متصدی این امر باشند با خُرد عمل کنند و بدانند که اعمال برخی ممیزی‌ها خنده‌دار است. دیگر کسی سریال‌هایی مثل «شاید برای شما اتفاق بیفتد» و «کلید اسرار» را نمی‌بیند.

اگر تلویزیون پروانه ساخت را فقط به کسانی بدهد که مورد تائیدش است، باید سنگی برداریم و به سنگ قبر نمایش خانگی فاتحه بفرستیم.پورکیان معتقد است، تلویزیون برای اعلام حسن‌ نیت خود باید با کسانی که آثاری متفاوت برای شبکه نمایش خانگی ساخته‌اند، همکاری کند؛ در غیر این صورت اگر دوباره بخواهد پروژه‌هایش را ادامه دهد، به طور حتم مخاطبان نمایش خانگی را از دست می‌دهد. اگر تلویزیون پروانه ساخت را فقط به کسانی بدهد که مورد تائیدش است، باید سنگی برداریم و به سنگ قبر نمایش خانگی فاتحه بفرستیم.

  • منبع خبر : ایرنا