ایرنا، ( شرح آنلاین ) - کارشناسان حوزه مسائل بین‌المللی در تفسیر اقدام جدید رئیس‌جمهوری آمریکا علیه ایران می‌گویند این نوع تحریم‌های کم‌سابقه علیه مقامات یک کشور دیگر خارج از عرف بین‌المللی است و موجب افزایش تنش بین کشورها می‌شود.

صرف نظر از موضوع تحریم رهبر معظم انقلاب که ترامپ با اشتباه خنده‌دار خود از نام امام خمینی (ره) برای ایشان استفاده کرد، روشن است تحریم مقام معظم رهبری صرفاً تبلیغاتی است و تاثیر عینی ندارد؛ اما پرسش اینجاست که تحریم محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان چه تاثیر عملی می‌تواند داشته باشد؟

مهدی مطهرنیا، کارشناس امور بین‌الملل در گفت‌وگو با ایرناپلاس درباره اقدام جدید رئیس جمهوری آمریکا در اعمال تحریم‌های جدید علیه مقامات ایرانی می‌گوید: آنچه برای ایالات متحده آمریکا اهمیت دارد، تحت فشار گذاشتن جمهوری اسلامی ایران است. زیرا آمریکا به این باور رسیده است که تهران در دشمنی آشکار با واشنگتن قرار گرفته و این یعنی درگیری و نزاع جدی است.

این کارشناس امور بین‌الملل پیش‌بینی می‌کند که این تحریم‌ها، مقدمه یا سیگنالی برای جمهوری اسلامی ایران باید محسوب شود مبنی بر اینکه آمریکا در تلاش خواهد بود سازمان دیپلماسی ایران را آرام آرام به سمت و سوی یک تحریم همه‌جانبه پیش ببرد؛ امری که برای ونزوئلا هم صورت پذیرفت. آنچه دیروز رخ داد، ورود ایالات متحده آمریکا از یک جنگ اقتصادی بسیار پیچیده به یک جنگ سیاسی همه‌جانبه علیه سازمان‌ها و نهادهای حکومتی ایران است.

مطهرنیا می‌گوید: بر اساس این تحریم‌ها، آمریکا می‌تواند افراد، نهادها و سازمان‌هایی را که در ارتباط با وزیر امور خارجه ایران هستند، مجازات کند. آمریکا، وزیر امور خارجه‌ای را که توانایی‌های بالایی در پایین آوردن تنش دارد، تحریم کرده است. بنابراین ملاقات و هر گونه ارتباط سناتورها و دیگر شهروندان آمریکا و ایرانیان ساکن در آمریکا با ظریف، می‌تواند مشمول مجازات‌های ناشی از این تحریم قرار گیرد. اینکه بگوییم تحریم وزیر امور خارجه تا چه حد قانونی است، باید گفت فرمان رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا از منظر قانونی برای ساختارهای کشورشان لازم‌الاجراست و لذا از منظر آمریکا، اجرای این قانون در ابعاد گوناگون امری قانونی به نظر می‌رسد. ولی اگر از سوی کشورهای دیگر پذیرفته نشود، آن هم به دلیل قوانین حاکم آن کشور، قانونی تلقی خواهد شد. اما تداخل قوانین کشورها در عرصه بین‌المللی معنای دیگری دارد و در اینجا، قدرت است که تعیین‌کننده می‌شود.

اقدامی خلاف عرف بین‌الملل

رحمان قهرمان‌پور، کارشناس سیاست خارجی آمریکا نیز درباره اقدام دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در تحریم مقامات ایرانی به ایرناپلاس می‌گوید: بر اساس توافق دوجانبه‌ای که آمریکا با سازمان ملل منعقد کرده است، ورود مقامات به سازمان ملل نمی‌تواند تحریم شود، بنابراین این تحریم نمی‌تواند از نظر حقوق بین‌الملل شامل ورود وزیر خارجه به سازمان‌های بین‌المللی و به طور مشخص سازمان ملل باشد.

قهرمان‌پور ادامه می‌دهد: این تحریم‌ها چون بین‌المللی نیستند یعنی از طریق شورای امنیت اعمال نشده‌اند، بنابراین کشورهای دیگر الزامی به رعایت آنها ندارند. از طرفی خود آمریکاست که یک‌طرفه تحریم کرده و احتمالاً کشورهایی که از آمریکا هم ترس دارند، از آن تبعیت کنند.

وی می‌گوید: این تحریم‌ها برخلاف عرف بین‌المللی است و به ندرت اتفاق می‌افتد. در موارد محدودی که مثلاً کشورها درگیر جنگ داخلی هستند یا قتل عامی صورت می‌گیرد که سازمان ملل آن را قتل عام معرفی می‌کند، ممکن است افرادی که در قتل عام دست داشته‌اند تحریم بشوند. اما اساساً تحریم بین‌المللی در اینجا بی‌معناست. حتی افرادی که در یوگسلاوی سابق محاکمه می‌شدند باید به دیوان لاهه و سازمان بین‌الملل می‌رفتند. این تحریم برخلاف عرف بین‌الملل است و خیلی‌ها هم معتقدند که قابلیت اجرایی ندارد.

قهرمان‌پور تأکید می‌کند: این نشان می‌دهد آمریکا تلاش می‌کند این تنش‌ها را افزایش دهد و هدف از افزایش تنش‌ها وادار کردن ایران به مذاکره هم نیست. ممکن است هم به مذاکره و هم به درگیری نظامی بینجامد. به نظر می‌رسد با اعلام تحریم‌های شب گذشته، ترامپ علاوه بر مسیر مذاکره به مسیر درگیری‌های نظامی هم فکر می‌کند.

سیاست شکست‌خورده آمریکا

شعیب بهمن، کارشناس سیاست خارجی نیز در این باره به ایرناپلاس می‌گوید: این اقدام آمریکا از یک سو یک بدعت جدید در سطح روابط بین‌المللی به شمار می‌آید و از طرفی دیگر نقض آشکار قواعد بین‌المللی هست. در حقوق هنجارها و نرم‌های بین‌المللی بر اصل دیپلماسی تأکید می‌شود و اگر وزیر یک کشور مورد تحریم قرار بگیرد و احیاناً محدودیتی برای سفرش به کشورهای دیگر اعمال شود، این اقدام راه دیپلماسی را می‌بندد. آمریکا با این اقدام نشان می‌دهد اعتقادی به روش‌های دیپلماسی ندارد.

او تأکید می‌کند: این اقدام آمریکا مثل اقدامات پیشینش در تحریم سپاه پاسداران، اقدامی خارج از عرف محسوب می‌شود. سابقه نداشته که کشوری نیروهای نظامی و وزیر خارجه کشوری را تحریم کند. این اقدام آمریکایی‌ها اقدامی عجیب است و با واکنش کشورهای مختلف جهان مواجه خواهد شد و اساساً هیچ کشوری نمی‌تواند چنین تحریمی را بپذیرد.

بهمن می‌افزاید: چنین مسئله‌ای به افزایش تنش منجر می‌شود. آمریکایی‌ها تا جایی که توانستند ایران را تحریم کردند و این تحریم آمریکا نشان می‌دهد تحریم‌های اقتصادی که تاکنون کرده‌اند، تحریم‌های ناکارآمدی بوده که آنها را مجبور کرده تحریم‌ها را علیه اشخاص و مقامات رسمی و دیپلماتیک وضع کنند. این تحریم‌ها بیانگر ناکارآمدی سیاست آمریکا علیه ایران و شکست سیاست آمریکا در سطح کلان علیه ایران است.