به گزارش شرح آنلاین به نقل از شهریار نیوز، قدم زدن در بازار تبریز، چیزی شبیه قدم گذاشتن در تاریخ این شهر است. این را می‌توان از چشمان گردشگران و حتی مردم محلی خواند.
گم شدن در بازار بزرگ تبریز، بیش‌تر از آنکه برای بازدیدکنندگان یک کابوس باشد، یک رویاست! بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان با وسعت یک کیلومتر مربع که در هر وجب آن، بخشی از تاریخ این شهر نهفته است.
بسیاری از گردشگران خارجی، دلیل حضور و بازدید خود از تبریز را صرفا حضور در این بازار بزرگ عنوان می‌کنند؛ و همین، دلیل کافی و بزرگی برای ارج نهادن به این داشته تاریخی، فرهنگی و اقتصادی در شهری است که به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸میلادی انتخاب شده است.
از بازار بزرگ تبریز، به عنوان موزه زنده هم یاد می‌شود؛ وقتی در بازارچه‌ها، دالان‌ها، تیمچه‌ها و سراهای آن قدم می‌گذاری، چنین تصور می‌کنی که لحظاتی پیش گذر کاروانی تجاری به اینجا افتاده است. کسی چه می‌داند شاید سال‌ها پیش در همین نقطه‌ای که تو قدم گذاشته‌ای، مارکوپولو، ژان شاردن، جاکسن یا دیگر جهانگردان بزرگ دنیا قدم گذاشته بودند.
از سال ۸۹، بازار تبریز دیگر تنها متعلق به اصناف و کسبه و مردم تبریز نیست؛ از وقتی که این مجموعه به عنوان بزرگ‌ترین بازار سرپوشیده جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد، متعلق به تمام اهالی جهان است و در این میان تبریزی‌ها که همواره «سرمه چشم از غبار کفش مهمان می‌کنند»، مسئولیت حفظ و صیانت از این داشته تاریخی مهم را بر دوش دارند.
وقتی از حفظ و صیانت سخن می‌گوییم، منظورمان نگهداری از حدود ۵٬۵۰۰ باب حجره، مغازه و فروشگاه، ۴۰ گونه شغل، ۳۵ باب سرا، ۲۵ باب تیمچه، ۳۰ باب مسجد، ۲۰ باب راسته و راسته‌بازار، ۱۱ باب دالان، ۵ باب حمام و ۱۲ باب مدرسه است. این‌ها به صراحت می‌گویند که با کار سهلی مواجه نیستیم.
در طول سالیان متمادی هرچند بازار تاریخی تبریز از برهه‌های مختلف تاریخی جان سالم به در برده و همچنان به عنوان قلب تپنده این شهر پایدار مانده است، اما مشکلات و آشفتگی‌ها نیز همواره بوده و همچنان هستند. چه‌کسی یا چه‌کسانی مسئول حفظ بازار تبریز هستند؟ چه‌کسی وضعیت آشفته فیزیکی بازار را سامان می‌بخشد؟
وضعیت آشفته فیزیکی یعنی تمام کابل‌های برق درهم‌رفته که چشم و ذهن گردشگران را آشفته می‌کند، یعنی تمام کف بازار که باید یک‌نواخت و منظم باشد، بدون هیچ چاه و چاله‌ای، تمام دیوارهایی که باید جداره‌سازی شوند، یعنی تمام بازار تبریز که باید زیباتر شود.
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، و همچنین شهرداری تبریز به عنوان اصلی‌ترین متولیان بازار تاریخی تبریز، درباره حفظ، صیانت، ساماندهی و مرمت آن وظایفی بر دوش دارند.
به عقیده مسئولان امر، برای آنکه بازار تاریخی تبریز به جایگاه اصلی و گذشته خود که قلب تپنده اقتصاد شهر و منطقه بود بازگردد، لازم است که کارهای زیرساختی در آن صورت بگیرد. محبوب تیزپاز، شهردار سابق منطقه ۸ تبریز که متولی ساماندهی بخش بزرگی از بازار تاریخی تبریز بود، دی‌ماه سال گذشته از صرف ۴میلیارد و ۲۰۰میلیون تومان هزینه برای احیا و مرمت بازار تبریز خبر داده بود.
حال باید دید دقیقا کدام بخش‌ها از بازار تاریخی تبریز حال خوب را با کف‌سازی و جداره‌سازی تجربه می‌کنند.
شهرداری تبریز در مسیر مرمت و احیای بازار تبریز
شهرداری کلانشهر تبریز با اختصاص اعتبارات ویژه، در مسیر مرمت و احیای بازار بزرگ تبریز گام برداشته و در این میان، شهرداری منطقه ۸ ماموریت این پروژه های مهم را بر عهده گرفته است.
ایرج شهینباهر، شهردار کلانشهر تبریز در بازدیدهای متعدد و مکرری که از بخش‌های مختلف بازار تبریز داشته است، بر اهمیت این داشته تاریخی و فرهنگی تاکید کرده است.
شهردار کلانشهر تبریز در یکی از بازدیدهای خود از بازار تاریخی تبریز گفته بود: «شهرداری تبریز علی‌رغم این که متولی اصلی بازار نیست، اما مصمم است با همکاری میراث فرهنگی و حمایت مدیریت استان، حضور موثر در تقویت و تحکیم بازار داشته باشد.
رضا پاک‌نهاد، شهردار منطقه ۸ تبریز نیز در گفتگو با شهریار می‌گوید که ۱۰هزار و ۴۵۰متر مربع کف‌سازی در سال ۹۶، و ۱هزار و ۸۷۵ متر مربع کف‌سازی در سال ۹۷ تا اکنون توسط شهرداری منطقه ۸ تبریز در بازار تبریز انجام شده است.
شهردار منطقه ۸ تبریز تصریح می‌کند: «۱٫۵میلیاردتومان در سال ۹۶ و ۹۷ برای کف‌سازی بازار تبریز و ۱میلیاردتومان نیز برای جداره‌سازی بازار تبریز در سال گذشته هزینه شده است».
پاک‌نهاد می‌افزاید: «۷۰درصد از کارهای عمرانی بازار تبریز انجام شده و بخش‌هایی که مانده باید توسط میراث فرهنگی سبک‌سازی شود».
احیای بازار تبریز نیازمند مشارکت عمومی است
گرچه اقدامات شهرداری در بازار تبریز، این سرمایه ی مهم اقتصادی، تاریخی و فرهنگی ثبت شده در میراث جهانی یونسکو را در مسیر توسعه قرار داده اما تداوم این مسیر به همیاری و همکاری شهروندان مسئول نیازمند است؛ چراکه حفظ و نگهداری از اقدامات انجام‌شده از وظایف مهم شهروندان و اصناف و کسبه بازار به شمار می‌آید.
به اعتقاد کارشناسان، مشارکت همگانی در حفظ این مجموعه ارزشمند تاریخی و فرهنگی، زمانی اتفاق می‌افتد که اهالی و شهروندان نسبت به بازار احساس مسئولیت داشته باشند. در اقدامات اخیری که توسط شهرداری منطقه برای کف‌سازی و جداره‌سازی انجام شده، همیاری و همکاری مادی و معنوی اصناف و کسبه بازار نیز دخیل بوده است و به گفته مسئولان شهرداری منطقه ۸، همین موضوع باعث شده حالا اهالی، «بازار را از آن خودشان بدانند و با چنگ و دندان از آن مراقبت کنند»
ابراز رضایت هیئت امنا از اقدامات شهرداری تبریز برای احیای بازار
پورزال، عضو هیئت امنای بازار تبریز و از اصناف بازار قندفروشان ضمن ابراز رضایت از اقدامات شهرداری تبریز درخصوص کف‌سازی و جداره‌سازی بازار تبریز به خبرنگار شهریار می‌گوید: «اقداماتی که برای احیا و مرمت بازار تاریخی تبریز صورت گرفته واقعا عالی و تاثیرگذار است و این را می‌توان از زبان گردشگران هم شنید».
او درخصوص ضرورت احساس مسئولیت بازاریان برای حفاظت و صیانت از کف‌سازی‌ها توضیح می‌دهد: «برای بازاریان، بازار از خانه‌شان مهم‌تر است و هرکس باید با رجوع به وجدان خود کارهایی از قبیل آوردن ماشین به محوطه بازار را انجام ندهد».
محمد تقی شهیری، از دیگر اعضای هیئت امنای بازار تبریز در گفتگو با شهریار شرح می‌دهد: «اینکه برای ورود خودرو مانع‌هایی موقت گذاشته شده کاری بسیار تحسین‌برانگیز از سوی شهرداری تبریز است اما باید برای عدم ورود موتورها نیز فکری کرد».
او می‌گوید: «باید قبل از هرکاری فرهنگ‌سازی کرد. باید به اهالی بازار یادآور شود که این محیط تاریخی و اقتصادی متعلق به خودمان است و باید در حفظ آن کوشا باشیم».
شهیری پیشنهاد می‌کند: «برای موضوع فرهنگ‌سازی بهتر است دستگاه‌هایی مثل شهرداری ورود کنند و با برگزاری جلساتی مستمر از چگونگی برخورد با مسافران و چگونگی حفظ میراث بازار سخن بگویند».
این عضو هیئت امناء بازار تاریخی تبریز همچنین خبر می‌دهد: «همچنین اخیرا شاهد اقدامی تحسین‌برانگیز از سوی آتش‌نشانی بودیم و آن نصب ۴۰کپسول آتش‌نشانی در سطح بازار بود. همچنین طی صحبت‌هایی که شده قرار است باربران بازار ساماندهی شوند و همه این‌ها باعث می‌شوند حال بازار تبریز روز به روز بهتر شود».
حال موضوعی که از اهمیت زیادی برخوردار است، آینده بازار تبریز است؛ اینکه در ماه‌ها و سال‌های پیش‌رو، چقدر حال بازار تبریز خوب‌تر می‌شود و تیمچه‌ها و دالان‌های آن همچون دستانی مهربان آغوش بازار را برای حضور مهمانان داخلی و خارجی می‌گشایند.
فریدون بابایی اقدم، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تبریز در گفتگو با شهریار می‌گوید: «بحث ساماندهی فیزیکی بازار سرپوشیده تبریز که شامل راسته‌ها، کاروان‌سراها، تیمچه‌ها و… می‌شود، از زمان شورای چهارم شهر تبریز مطرح بود و در بودجه‌های سالیانه لحاظ می‌شد»
او می‌گوید: «برای آغاز عملیات اجرایی بحث زیرساخت‌ها مطرح بود که باید آب و فاضلاب و برق ساماندهی می‌شد و سپس وارد کف‌سازی و جداره‌سازی می‌شدیم».
بابایی اقدم با بیان اینکه هرچند موضوع مرمت بازار سرپوشیده تبریز جنبه فیزیکی و مادی دارد اما تبعات فرهنگی و معنوی زیادی را نیز در پی دارد، می‌گوید: « سال‌هاست شاهد آن هستیم که بازار تاریخی تبریز کانون فرهنگی شهر شده است و این را می‌توان از مناسبت‌های مذهبی که در طول سال در بازار برگزار می‌شود فهمید».
او توضیح می‌دهد: «در بحث گردشگری نیز بازار تاریخی تبریز از اهمیت بسیاری زیادی برخوردار است و یکی از نقاط کلیدی مناطق گردشگری شهر به حساب می‌آید. حتی یکی از دلایل انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای اسلامی، همین بازار سرپوشیده و تاریخی آن بود و همه این‌ها بیانگر آن هستند که باید برای مرمت بازار، اهتمام ویژه‌ای داشته باشیم».
رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تبریز خبر می‌دهد: «در بودجه سال ۹۷ که با محوریت رویداد «تبریز۲۰۱۸» تنظیم شده، ۵ یا ۶مسیر گردشگری تعریف شده است که همه آن‌ها به بازار تاریخی تبریز ختم می‌شوند. در تنظیم بودجه نیز احیا و مرمت بازار تاریخی تبریز را به شکل ویژه‌ای در نظر گرفته‌ایم»
او با تقدیر از همکاری و همیاری کسبه و اصناف بازار تاریخی تبریز در مرمت بازار، می‌گوید: «وقتی به شهرهای موفق جهان در عرصه گردشگری توجه می‌کنیم، می‌بینیم که برای بافت تاریخی خود اهمیت ویژه‌ای قائل هستند و برای ورود خودرو به آن مناطق قوانین خاصی اعمال می‌کنند. برای تحقق این امر در خصوص بازار تاریخی تبریز، همت مدیریت شهری و مردم و اصناف و کسبه بسیار ضروری است»
انتخاب تبریز به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ میلادی، هرچند بسترهای خوبی برای معرفی ظرفیت‌های این کهن‌شهر در سطح جهانی فراهم می‌سازد اما ضرورت‌هایی را نیز برای آماده‌سازی زیرساخت‌های این شهر به عنوان یک شهر جهانی می‌طلبد.
چه‌چیز می‌تواند از این بهتر باشد که به‌سازی زیرساخت‌های تاریخی شهر را از بازار تبریز شروع کنیم؛ جایی که یکی از دلایل مهم برای انتخاب شهرمان به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام به شمار می‌آید.
اما بی‌شک برای اینکه بازار تبریز در مسیر توسعه قرار بگیرد باید علاوه‌بر مسئولان دلسوز، شهروندانی مسئول داشته باشیم.
Friday, 19 April , 2024