از سال ۲۰۱۴ تا کنون که رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه است، شاهد تغییرات زیادی در این کشور بوده‌ایم. با توجه به تحولات اخیر، می‌توان به دیکتاتوری کامل او اشاره کرد. بازداشت اکرم امام‌اوغلو، رقیب جدی اردوغان، خشم مردم ترکیه را چندین برابر کرده و منجر به اعتراضات گسترده‌ای در استانبول، ازمیر و سایر شهرها شده است.

تشدید تنش‌های تجاری میان ایالات متحده و شرکای اصلی آن، از جمله چین و اتحادیه اروپا، نه تنها بازتابی از اختلافات اقتصادی، بلکه نشانه‌ای از رقابت استراتژیک برای تعیین قواعد بازی جهانی است.

سید احمد کاظمی در یادداشتی برای دیپلماسی ایرانی می نویسد: راهکار تحقق این رسالت تاریخی برای صیانت از حقوق زبان آذری، اراده و عزم ملی همه ایران دوستان از جمله آذری‌های شریف، برای تبیین و جهاد علمی و همچنین مطالبه از نهاد های ذیربط برای کوتاه کردن دست اشخاص و محافلی هست که در پوشش دفاع از هویت و زبان آذربایجانی، در روز روشن، برای پیمانکاران نظم آنگلوساکسونی مزدوری می‌کنند.

جمهوری آذربایجان به همراه متحد نزدیک خود ترکیه در تلاش است تا روابط جدیدی را با رهبران جدید سوریه تعریف کند. ولی کالجی می نویسد: پیامد مهم و بلندمدت این تحول، همسویی بیشتر سوریه، ترکیه و جمهوری آذربایجان در قفقاز جنوبی خواهد بود.

ترکیه نشان داده است که قصد دارد نقش تعیین کننده ای در شکل دادن به آینده سوریه ایفا کند و می خواهد از مزایای بازسازی این کشور بهره مند شود. در همین حال، ایران که مجموع هزینه‌های اقتصادی آن در سوریه حدود 20 تا 30 میلیارد دلار است، دیگر نمی‌تواند انتظار دسترسی به سوریه را داشته باشد.

کارشناس سیاسی آذری می گوید: تأکید رئیس‌جمهور پزشکیان بر احترام ایران به تمامیت ارضی کشورهای منطقه قفقاز در ایروان به‌عنوان پیامی مثبت تعبیر شد، مبنی بر اینکه تهران اجازه نخواهد داد تعیین مرزهای ایران و آذربایجان برخلاف منافع ارمنستان انجام شود و همچنین اجازه نخواهد داد “دالان زنگزور” با زور باز شود.

پس از انتخاب مجدد ترامپ، وی در مدت زمان کوتاهی، همانطور که انتظار میرفت تغییرات بنیادین و بی سابقه ای در روابط بین الملل، بالاخص روابط اقتصادی را رقم زد. در دوره ریاست جمهوری قبلی، وی فشار بر چین و ایران را سرلوحه سیاست خارجه ایالات متحده قرار داده بود، ولی این بار شمشیر را از رو برای اتحادیه اروپا هم بسته است.

فیدان کار را به جایی رسانده که به صراحت ایران را تهدید می‌کند که اگر به حمایت از گروه‌های مخالف ترکیه ادامه دهد، ترکیه نیز از گروه‌های مخالف ایران حمایت خواهد کرد. این تهدید نشان‌دهنده افزایش تنش بین دو کشور است.

پاکستان به دلایل ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک از اهمیت بالایی در چارچوب سیاست خارجی ترکیه برخوردار است. از این رو آژانس «تیکا» به عنوان بازوی اصلی توسعه نفوذ نرم این کشور فعالیت‌های گسترده‌ای را انجام داده است.

تحلیلگر مشهور ترکیه، دلایل تاکید مکرر رجب طیب اردوغان بر استفاده از مفهوم «ترکیه نوین» را توضیح داده و می‌گوید که اصلی ترین کدهای این عبارت کدامند و تا چه اندازه با واقعیت ارتباط دارند.