به گزارش شرح آنلاین به نقل از شهریار، «قهرمانان نمی‌میرند»؛ این یک شعار نیست؛ البته در تبریز دیگر یک شعار نیست. تبریزی که تاریخش را قهرمانان بزرگ ملی نوشته‌اند.
قدم گذاشتن در شهر تبریز، چیزی شبیه قدم گذاشتن در تاریخ یک سرزمین است. قدم گذاشتن در این شهر، مانند مراجعه به یک کتاب تاریخی قطور با صفحاتی مصور است اما نتیجه گرفتن از این کتاب ارزشمند، بدون راهنمایان و معرفان میسر نمی‌شوند.
اگر مقصدتان در تبریز یک مکان گردشگری یا تفریحی و تجاری باشد، می‌توانید آدرس را از تمام شهروندانی که در کوچه و بازار و معابر عمومی می‌بینید بپرسید، اما بی‌شک برای یافتن تاریخ این کهن‌شهر، باید سراغ تندیس‌ها و سردیس‌هایی بروید که از آن‌ها با عنوان مفاخر، مشاهیر و قهرمانان ملی و محلی یاد می‌شود.
تبریز یک سقف باشکوه تاریخی دارد و ستون‌های آن بر زمین، سردیس‌ها و تندیس‌های مفاخر این شهر است که در جای جای شهر و مخصوصا بافت‌های قدیمی و تاریخی به چشم می‌خورد.
ستارخان، زینب‌پاشا، سه‌علامه، استاد شهریار، دکتر مبین، تربیت، علی نظمی، قاسم خان والی، قطران تبریز، خاقانی، شمس تبریزی، این‌ها همه آن کسانی هستند که تاریخ تبریز در برهه‌های مختلف به آن‌ها مدیون است و کمترین کاری که برای معرفی این بزرگان می‌توان کرد، طراحی و نصب تندیس‌ها و سردیس‌های آن‌هاست. مجسمه‌ها و پیکرهایی به غایت محکم که نام و یادشان به باد فراموشی نرود.
مجسمه‌سازهای تبریزی، در سطح ایران و جهان حرف‌های زیادی برای گفتن دارند و حرف‌های تاریخی‌شان را غالبا در قالب دست‌ساخته‌ها و مجسمه‌هایشان می‌زنند. همه این‌ها باعث شده‌اند امروز کلانشهر تبریز در طراحی، اجرا و نصب مجسمه‌های مفاخر در کشور جزو شهرهای پیشگام باشد.
پشت هر مجسمه، روزها تحقیق و مطالعه وجود دارد
رضا سرابی اقدم، از مجسمه‌سازان برجسته تبریز است. او متولد سال ۱۳۴۲ در محله «دوه‌چی» بوده و به گفته خودش مجسمه‌سازی را با همکاری و همفکری برادرش، یعقوب سرابی اقدم انجام می‌دهد.
وی در گفتگو با شهریار توضیح می‌دهد که برای ساخت و طراحی یک مجسمه، واقعه‌های تاریخی را از کتب تاریخی و منابع مختلف به دست می‌آورند و سپس اقدام به طراحی و ساخت آن مجسمه می‌کنند.
سرابی اقدم می‌گوید: «رویه کاری ما این است که معمولا سفارش ارگان‌ها را نمی‌پذیریم بلکه خودمان با شناخت خودمان از شخصیت‌های برجسته تاریخی اقدام به ساخت یک مجسمه می‌کنیم و سپس آن را برای استفاده به ارگان‌های مختلف مثل شهرداری ارائه می‌کنیم».
او با اشاره مجسمه‌هایی که از سربازان گمنام مشروطه ساخته است، می‌گوید: «بعد از ستارخان و باقرخان به این فکر افتادیم که از سربازان گمنام هم مجسمه‌هایی بسازیم و این‌ها واقعا بدون مطالعه دقیق تاریخ به دست نمی‌آید».
«به هر شهری که وارد می‌شویم، تعدد مجسمه‌ها در سطح آن شهر، نشان‌دهنده تمدن و تاریخ آن شهر است».این مجسمه‌ساز برجسته تبریزی وجود مجسمه‌ها و سردیس‌های مفاخر ملی و محلی را در سطح شهر مهم و ضروری می‌داند: «به هر شهری که وارد می‌شویم، تعدد مجسمه‌ها در سطح آن شهر، نشان‌دهنده تمدن و تاریخ آن شهر است».
او ادامه می‌دهد: «کثرت شخصیت‌های برجسته هنری و فرهنگی و سیاسی در تبریز باعث شده است هرچقدر مجسمه بسازیم، باز کم بنظر بیاید.»
سرابی اقدم می‌گوید: «البته این را هم نباید فراموش کرد که در هیچ شهر ایران به اندازه تبریز مجسمه وجود ندارد و اخیرا مدیریت مجموعه سیما و منظر شهری و زیباسازی شهرداری تبریز رویه بسیار خوبی برای افزایش تعداد و کیفیت مجسمه‌های سطح شهر در پیش گرفته است».
او در ادامه این گفتگو بیان می‌کند که قرار گرفتن یک تندیس از مفاخر تاریخی و ملی مقابل چشم شهروندان و مسافران یک شهر چقدر می‌تواند اثرگذار باشد: «مثلا فرزندی از پدرش درباره شخصیتی که مجسمه‌اش را می‌بیند سوال می‌پرسد و این دوحالت دارد که یا پدر می‌شناسد و توضیح می‌دهد و یا می‌رود و درباره آن شخصیت اطلاعات کسب می‌کند که در هردو صورت اقدامی پسندیده انجام شده است.
مجسمه‌ها به جوانان‌مان راه و چاه نشان می‌دهند
به گفته سرابی اقدم، اگر ما در ساخت و نصب مجسمه چهره‌های شاخص در سطح شهر پیش‌قدم نباشیم، جوانان‌مان از چهره‌هایی که از هیچ جهت مورد تایید فرهنگ و دین ما نیستند تبعیت خواهند کرد.
او می‌گوید برنامه‌هایی برای ساخت مجسمه چهره‌های شاخص کم‌تر شناخته‌شده در آینده دارد و تشکیل کمیته‌ای تخصصی برای مجسمه در زیباسازی شهرداری تبریز، گامی مثبت برای ارتقا این هنر و صنعت در شهر به شمار می‌آید.
شهرداری کلانشهر تبریز نیز در سال‌های اخیر در کنار المان‌های شهری که به مبلمان شهری رنگ و لعاب می‌بخشند، برای گسترش کمی و کیفی مجسمه‌ها (سردیس‌ها و تندیس‌ها) که برای گردشگران بین‌المللی و داخلی و همچنین برای شهروندان مفید هستند، همت ویژه‌ای به خرج داده است و این همت را با گشتی ساده در سطح شهر می‌توان لمس کرد.
مجسمه‌هایی نزدیک خانه‌های مفاخر
علی مدبر، مدیرعامل سازمان سیما و منظر شهرداری تبریز می‌گوید در حوزه مفاخر شهری، زیباسازی شهرداری تبریز اقدام به ساخت و طراحی مجسمه‌ها و سردیس‌هایی کرده و در محل‌های مناسب شهر جانمایی شده‌اند.
او در گفتگو با شهریار توضیح می‌دهد: «رویه‌ای که برای نصب سردیس‌ها در سطح شهر در پیش گرفته‌ایم، نصب سردیس‌ها و مجسمه‌ها در محل‌های نزدیک به خانه یا محل زندگی خود شخصیت‌ها و مفاخر می‌باشد».
مدبر بیان می‌کند: «بیش‌تر مجسمه‌ها و سردیس‌هایی که طراحی و نصب می‌شوند از چهره‌ها و مفاخر معاصر ملی به شمار می‌آیند و چندموردی هم از شهرداران گذشته تبریز اجرا شده‌اند».
او تعداد سردیس‌های مفاخر را در سطح شهر حدود ۱۰الی ۱۲مورد اعلام می‌کند و می گوید: «سردیس استاد غلامحسین بیگجه‌خانی در خیابان، پدر مکتب تار تبریز در خیابان فلسطین، سردیس زینب پاشا در در محله عموزین‌الدین، سردیس قاسم خان ولی، اولین شهردار تبریز در محل محوطه شهرداری مرکز تبریز، از جمله مواردی است که اخیرا صورت گرفته است».
ما موظفیم برای حفظ هویت خودمان، مفاخرمان را به شکل‌های مختلف معرفی کنیم که شهرداری کلانشهر تبریز در کنار وظایف اجرایی و خدماتی خود، ساخت و نصب تندیس ها را یک اولویت مهم برای خود می‌داند».به گفته مدبر، همه‌ساله زیباسازی شهرداری تبریز به منظور تبادل تجربیات بین نسل جوان و پیشکسوت مجسمه‌سازی ورک‌شاپ‌هایی گروهی برگزار می‌کند که نیمه‌دوم سال گذشته این ورک‌شاپ برای پرتره مفاخر برگزار شد.
او درباره جانمایی تندیس‌ها و سردیس‌ها در سطح شهر اعلام می‌کند: «بخاطر حجم کوچک سردیس‌ها، عمدتا برای نصب آن‌ها با مشکل مواجه نیستیم و هر مجسمه‌ای که ساخته می‌شود سریعا در محل مناسبی که تعیین می‌شود نصب و جانمایی می‌شود اما برای مجسمه‌های بزرک با مشکل مواجه می‌شویم چراکه تابلوهای ترافیکی یا دیگر المان‌ها فضاهای مهم شهر را اشکال کرده‌اند».
مدیرعامل سازمان سیما و منظر شهرداری تبریز در پایان اهمیت طراحی و نصب تندیس مفاخر ملی را در سطح شهر چنین بیان می‌کند: «ما موظفیم برای حفظ هویت خودمان، مفاخرمان را به شکل‌های مختلف معرفی کنیم که شهرداری کلانشهر تبریز در کنار وظایف اجرایی و خدماتی خود، ساخت و نصب سردیس‌ها را یک اولویت مهم برای خود می‌داند».
البته این را هم باید در نظر گرفت که هنوز چهره‌ها و مفاخر زیادی در شهر هستند که باید مجسمه‌شان ساخته شود، باید هرروز جوانان و شهروندانی که از معابر می‌گذرند بدانند جاهایی که قدم می‌گذارند، چقدر ارزشمند است.
Saturday, 4 May , 2024