باکو پنجمین مقصد رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران، در میان کشورهای منطقه و پس از سفر به روسیه ، ترکیه ، سوریه و پاکستان است.

این سفر با توجه به شرایط جهان و منطقه و افزایش تهدیدات و چالش های منطقه ای و فرامنطقه ای مانند تروریسم بین المللی، جرایم سازمان یافته فراملی، قاچاق مواد مخدر و سلاح و تجارت انسان از اهمیت خاصی برخوردار است .

این سفر در شرایطی انجام می شود که الهام علی اف رییس جمهوری آذربایجان چند روز پیش در نشست هیات دولت اعلام کرد که باکو در سال ۲۰۱۹ میلادی گام های جدیدی برای توسعه روابط با همسایگان بر می دارد.

توسعه بیش از پیش روابط سیاسی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان و عزم راسخ مسئولان دو کشور برای توسعه روابط دوجانبه در حوزه های مختلف ، همکاری های دو کشور در حوزه نظامی و امنیتی نیز ضروری ساخته است .

** توافقنامه سال ۲۰۰۵ میلادی پایه روابط نظامی ایران و آذربایجان

پایه روابط نظامی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان بر توافقنامه همکاری نظامی که سال ۲۰۰۵ میلادی میان دو کشور در تهران امضا شده است ، تکیه دارد .

در این سند که پایه حقوقی همکاری باکو و تهران در عرصه نظامی و نظامی – فنی به شمار می رود ضرورت تلاش طرفین برای ادای سهم خود جهت تقویت صلح، اعتماد ، ثبات و توسعه همکاری های نظامی بین دو کشور مورد تاکید قرار گرفته است .

بر اساس مفاد این توافقنامه همکاری نظامی میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان با هدف تقویت قدرت دفاعی دو کشور انجام می شود و بر علیه هیچ کشوری ثالث نمی باشد .

این سند شامل همکاری دو کشور همسایه در عرصه های امنیت بین المللی، سیاست دفاع ، صنایع دفاعی ، بهداشت و پزشکی نظامی، برگزاری برنامه های نظامی، فرهنگی و ورزشی نیروهای مسلح ، سازماندهی سفرهای متقابل مسئولان نظامی ، رایزنی و نشست گروه های کاری ، اطلاع رسانی متقابل درباره شرایط سیاسی و نظامی منطقه، مطالعات علمی و نظامی از جمله در حوزه ایجاد فناوری های جدید نظامی و تجهیز متقابل سلاح می باشد .

** سفرهای متقابل مقامات نظامی دو کشور 

سال های ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ میلادی را می توان سال های پرتحرک تعاملات دو کشور همسایه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در حوزه نظامی و نظامی فنی دانست .

سفرهای متقابل وزیران دفاع ایران و جمهوری آذربایجان و نیز مقامات نظامی بلندپایه دیگر دو کشور، حضور فعال و متقابل ایران و جمهوری آذربایجان در نمایشگاه های بین المللی نظامی و صنایع دفاعی و نیز مشارکت در برنامه های نظامی منطقه ای و بین و المللی به میزبانی دو کشور نشانه تعاملات باکو و تهران در عرصه نظامی است.

در راستای تعمیق تعاملات نظامی بین ایران و جمهوری آذربایجان نخستین نشست گروه کاری مشترک همکاری های نظامی دو کشور در ۲۴ و ۲۵ دسامبر سال ۲۰۱۷ میلادی (برابر ۳ و ۴ دی ماه سال ۱۳۹۶) در باکو برگزار شد .

در این نشست هیات نظامی جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی حجت الله قریشی معاون وزیر دفاع کشورمان حضور داشت .

ذاکر حسن اف در دیدار با هیات نظامی کشورمان با اشاره به اهمیت این نشست ، آن را برای توسعه روابط دو کشور در حوزه های نظامی و امنیتی بسیار مهم عنوان کرد .

همچنین سرتیپ امیر حاتمی وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در جریان سفر اسفند ماه سال ۱۳۹۶ به جمهوری آذربایجان از عزم جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان برای همکاری در زمینه تولید مشترک صنایع دفاعی خبر داد و گفت :ظرفیت های متعددی برای توسعه همکاری دفاعی و نظامی بین دو کشور وجود دارد.

وی افزود: کشورمان امکان توسعه همکاری در مسائل فنی، علمی، فناوری های نوین و تولید مشترک صنایع دفاعی با جمهوری آذربایجان را دارد که در این سفر آنها را پیگیری خواهیم کرد .

ذاکر حسن‌اف وزیر دفاع جمهوری آذربایجان نیز در دیدار با همتای ایرانی ‌با قدرتمند ارزیابی کردن نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران گفت: مایلیم از تجارب ایران در حوزه‌های دفاعی استفاده کنیم .

برای توسعه همکاری های نظامی و امنیتی، قبل از سفر سردار باقری به جمهوری آذربایجان سفرهای متقابل قاسم رضایی و الچین قلی اف فرماندهان مرزبانی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در یک ماه اخیر تحقق یافت و در جریان آن تفاهمنامه همکاری مرزبانان دو کشور در زمینه های مختلف امضا شد .

** نمایشگاه صنایع دفاعی باکو

حضور فعال جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه بین المللی صنایع دفاعی “ADEX-2018” جمهوری آذربایجان در باکو فرصتی مناسب برای معرفی محصولات پیشرفته صنایع دفاعی کشورمان بود .

هیات نظامی جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی رضا مظفری نیا معاون امور صنعتی و تحقیقاتی وزارت دفاع در حاشیه این نمایشگاه با وزیر دفاع و مسوولان وزارت صنایع دفاع جمهوری آذربایجان دیدار کرد.

** مسابقات جام دریا

در چند سال اخیر تعاملات نظامی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در قالب مسابقات بین المللی جام دریا در خزر ادامه دارد .
پایگاه نیروی دریایی جمهوری آذربایجان در دو سال اخیر میزبان این مسابقات با حضور هیات نیروی دریایی کشورهای حاشیه خزر بود.
رقابت های جام خزر- ۲۰۱۸ نیز از ۹ مرداد به مدت ۱۰ روز با شرکت یگان های شناور و ناوهای موشک انداز روسیه ، جمهوری اسلامی ایران ، قزاقستان و جمهوری آذربایجان برگزار شد.

ناوهای موشک انداز پیکان و جوشن نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به سرپرستی «شهرام حبیبی» ناخدای یکم عرشه در این مسابقات بین المللی شرکت کردند .

** دیدگاه کارشناسان آذربایجانی

کارشناسان نیز در ارزیابی آینده همکاری دو کشور همسایه ایران و جمهوری آذربایجان در حوزه نظامی و نظامی فنی ، وجود ظرفیت های فراوان در این زمینه ها را مورد تاکید قرار می دهند .

رشاد سلیمان اف کارشناس نظامی جمهوری آذربایجان با اشاره به اینکه در حال حاضر میان این کشور و ایران همکاری در حوزه های نظامی مختلف وجود دارد گفت : جمهوری آذربایجان به غیر از ارمنستان با همه کشورهای همسایه همکاری های نظامی و نظامی فنی دارد .

وی با اشاره به اینکه سابقه همکاری های نظامی فنی جمهوری آذربایجان و ایران به دهه ۹۰ قرن بیستم میلادی یعنی بدو استقلال جمهوری آذبایجان و دوره بروز جنگ قره باغ برمی گردد ،افزود : در حال حاضر گفتمان نظامی و سیاسی مرتب میان مسئولان نظامی دو کشور برگزار می شود .

سلیمان اف همچنین سفرهای دوستی متقابل ناو گروه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان در دو سال اخیر را خاطر نشان کرد و گفت : میان دو کشور در حوزه امنیت مرزی نیز همکاری وجود دارد .

این کارشناس نظامی استفاده از تجهیزات نظامی تولید ایران در ارتش جمهوری آذربایجان را یاد آور شد و گفت : در حال حاضر توپخانه های D-30 ، سیستم موشکی ۱۰۷ میلی متری ساخت ایران در ارتش جمهوری آذربایجان به کار گرفته می شود و این نشانه وجود تجارت نظامی میان دو کشور است .

سلیمان اف پیشرفت قابل توجه صنایع دفاعی ایران را مورد اشاره قرار داد و گفت : سفر مقامات نظامی و دفاعی دو کشور و حضور در نمایشگاه دستآوردهای صنایع دفاعی و آشنایی با محصولات دفاعی ایران به توسعه همکاری دو کشور در آینده کمک می کند.

وی همچنین برگزاری تمرینات نظامی مشترک ایران و جمهوری آذربایجان در قالب همکاری های نظامی دوجانبه را امکان پذیر دانست و گفت : در حال حاضر در شرایط برگزاری تمرینات نظامی مشترک دو جانبه و چند جانبه جمهوری آذربایجان، ترکیه و گرجستان و جمهوری آذربایجان ، قزاقستان و ترکیه ، اجرای تمرینات مشابه با مشارکت جمهوری آذربایجان ، ایران و ترکیه و یا در قالب همکاری کشورهای حاشیه خزر امکان پذیر است .

قابل حسینلی کارشناس سیاسی جمهوری آذربایجان نیز با اشاره به توسعه صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران ، گفت : جمهوری آذربایجان می تواند در این زمینه با ایران همکاری کند و محصولات صنایع دفاعی این کشور را خریداری کند .

وی همچنین سازماندهی تولید مشترک محصولات صنایع دفاعی ایران و جمهوری آذربایجان را امکان پذیر دانست و گفت: جمهوری آذربایجان همچنین می تواند موشک های با برد مختلف را از ایران در یافت و یا بطور مشترک تولیدکند .