شهرستان هریس با جمعیت ۷۵ هزار نفری در ۷۰ کیلومتری تبریز قرار دارد و سد خاکی «امند» با ظرفیت ۷۰ هزار مترمکعب در شرق روستای امندی از بخش خواجه هریس احداث شده است.
این سد خاکی که مهمترین و بزرگترین سد معیشتی روستای امندی است و در سال ۱۳۶۲ توسط جهاد سازندگی وقت با هدف تأمین آب کشاورزی و آب مورد نیاز برای احشام این روستا ساخته شده است ظهر روز سه شنبه شکست و ذخیره آب آن هدر رفت.
این سد بر اثر بارش‌های خوب بهاری و البته بی توجهی به ظرفیت قابل تحمل آن شکست و آب پشت سد بعداز شکسته شدن در رودخانه روستای امند چند ساعتی در جریان بود و خودرویی که در مسیر پارک شده بود را واژگون کرده و خسارت‌هایی را وارد کرد ولی این اتفاق تلفات جانی به همراه نداشت.
با این اوصاف اکنون احشام و کشاورزان روستای امندی آبی برای آبیاری در تابستان پیش رو نخواهند داشت.
نگرانی ما از بی آبی در تابستان پیش رو است
یکی از کشاورزان روستای امندی هریس در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص شکسته شدن سد این روستا گفت: ما نیاز آبی خود برای کشاورزی را از این سد تأمین می‌کردیم که حالا آبی در این سد نیست و ما نگران هستیم.
محمد الهوردی ادامه داد: نگرانی ما از بی آبی در تابستان پیش رو است. این سد نقش مهمی در تأمین آب مورد نیاز ما برای زمین‌های زراعی، احشام و دامداری‌ها داشت که حالا نمی دانم قرار است چه اتفاقی بیفتد و دیگر سد روستا نیز جوابگوی نیازهای اهالی روستا نیست.
وی همچنین در خصوص دلایل شکستن سد این روستا گفت: بارش‌های امسال خوب بود و مسئولان برای افزایش ذخیره آب خاک در دیواره‌های سد دپو کرده بودند که روز سه شنبه به یکباره سد شکست و تمام آب آن خالی شد تا ما «بی آب» شویم.
فقط یک خودرو زیرآب رفت
یکی دیگر از اهالی این روستا به خبرنگار مهر گفت: جاری شدن آب موجود در مسیل سد خسارت‌های چندانی نداشت و آب گرفتگی نیز اتفاق نیفتاد.
احمد ستار نژاد افزود: مسیل پایین دست این سد چند هفته پیش لایروبی و مسیر گشایی شده بود که باعث شد این حادثه تلفات جانی نداشته باشد.
وی ادامه داد: فقط یک خودروی سواری پیکان که در مسیر پارک شده بود واژگون شده و دچار خسارت شدیدی شد.
اکثر سدهای معیشتی روستاهای هریس پر شده است
یکی دیگر از اهالی این روستا گفت: اکثر سدهای معیشتی روستاهای هریس پر شده است و بدون شک در روزهای آتی احتمال شکستن آنها نیز وجود دارد.
فرشاد پورعلی ادامه داد: بارش‌های بهاری امسال در هریس بیش از انتظار بود و سدها در دیگر روستاها نیز پر شده است و باید امور آب شهرستان و فرمانداری نسبت به ایمن سازی آنها اقدامات مقتضی را انجام دهد وگرنه شاهد خسارت‌های غیرقابل جبران در منطقه خواهیم بود.
مسئولان شهرستان هریس توجهی به هشدارها نکردند
مدیر عامل آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص دلایل شکستن این سد گفت: متأسفانه مسئولان شهرستان هریس توجهی به هشدارهای ما برای رفع انسداد سرریز سد نکردند و سد بالاخره شکست.
یوسف غفارزاده با تاکید بر اینکه اهالی روستا اقدام به انسداد سرریز و افزایش غیراصولی تاج سد کرده بودند، گفت: در دوره بهره برداری این سد ۹۰ درصد مخزن سد با رسوبات پر شده و حدود ۱۰ درصد باقی مانده بود که با کاهش حجم مخزن مردم خاک دپو شده را به عنوان دیواره سد قرار داده بودند.
وی با اشاره به اینکه در نتیجه این بارش‌های خوب بهاری ورودی مخزن سد به شدت بالا رفته بود، ادامه داد: در این اواخر شاهد ارتفاع آب ۲ متری در مخزن بالا آمده سد بودیم که به تدریج از حدفاصل بدنه اصلی و خاکریز بالای بدنه، نشست آب و شسته شدن بدنه اتفاق افتاد.
غفارزاده افزود: در نهایت سد تحمل نکرد و شکست و بعد از بررسی‌هایی که داشتیم متوجه شدیم ۴۰ درصد بدنه سد تخریب شده است.
وی افزود: ما هشدارهای لازم را به مسئولان منطقه داده بودیم و آنها توجهی به این موضوع نداشتند.
مرمت سد امند مقرون به صرفه نیست
مدیر عامل آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی در خصوص نحوه مرمت این سد نیز گفت: این سد پیر است و نزدیک ۴۰ سال عمر دارد و مرمت آن مقرون به صرفه نیست.
وی همچنین از بازگشایی اضطراری ۱۱۰ کیلومتر از مسیل‌ها و رودخانه‌های خطرساز آذربایجان شرقی در ماه‌های آغازین سال جاری خبر داد.
غفارزاده با بیان اینکه ۳۰۰ نقطه حادثه خیز در استان شناسایی شده بود، گفت: در ابتدای سال جاری در عملیاتی به طول ۱۱۰ کیلومتر و مساحت ۲۱۰ هکتار، بازگشایی و رفع تصرفات مسیل‌ها و رودخانه‌ها و رفع تهدید صورت گرفت.
وی همچنین از وجود دو هزار کیلومتر طول مسیل و رودخانه نیازمند به آزادسازی در استان خبر داد و افزود: عملیات آزادسازی ۹۵۰ کیلومتر از این مسیل‌ها اجرا شده و امیدواریم با اولویت یافتن رسیدگی به نقاط حادثه خیز، سایر نقاط نیز لایروبی شود.
شکسته شدن سد امند تلفات جانی نداشت
مدیرکل مدیریت بحران آذربایجان شرقی با اشاره به شکسته شدن سد امند در هریس گفت: شکسته شدن سدی درهریس خسارت چندانی در روستاهای پایین دست به همراه نداشته است.
محمدباقر هنربر با تاکید بر اینکه در سال‌های قبل به دلیل بارندگی کم آب آن‌چنانی پشت سد ذخیره نشده بود، افزود: در ماه‌های اخیر به دلیل افزایش بارندگی‌ها اهالی روستا به‌صورت خودسرانه و غیراستاندارد و غیرمجاز برای ذخیره بیشتر آب، اقدام به دپوی خاک بر روی دیواره سد کرده بودند و همین امر باعث شکستن سد شد.
وی افزود: ۲۱ اردیبهشت به دهیاری و شورای اسلامی روستا در خصوص احتمال شکستگی سد هشدار داده‌شده بود.
هنربر در خصوص خسارت‌های شکسته شدن است سد نیز گفت: خوشبختانه خسارت چندانی را شاهد نبودیم، فقط یک خودروی سواری پیکان خسارت دید و شاهد آبگرفتگی در روستاهای پایین دست سد امند نیز نبودیم.
وی ادامه داد: یکی از دلایل خسارت ندیدن روستاها لایروبی مسیل های اطراف این سد و روستاها طی روزهای اخیر بود. امروز سیل از داخل روستا بدون هیچ خسارتی عبور کرد.
مشکل آب برای احشام و کشاورزی مردم منطقه جدی است
سرپرست فرمانداری هریس نیز در این خصوص گفت: در فصل تابستان مشکل آب برای احشام و کشاورزی مزارع پایین دست در این روستا برای کشاورزان وجود خواهد داشت.
علی رضا خاکپور افزود: خوشبختانه با درایت ستاد مدیریت بحران و همکاری دهیاری این روستا، مسیل پایین دست این سد چند هفته پیش لایروبی و مسیر گشایی شده که این عامل موجب شد تا سیلاب به خانه‌ها وارد نشود و تلفات مالی و جانی در این حادثه نداشته باشیم.
وی ادامه داد: فقط یک ماشین سواری پیکان که در مسیر پارک شده بود دچار خسارت شد.
خاکپور آب ذخیره شده سد را ۷۰ هزار مترمکعب اعلام کرد و افزود: ۱۲۰ هکتار از اراضی پایین دست این روستا توسط آب این سد آبیاری می‌شوند. برای همین مشکل آب در تابستان جدی است و به فکر راه چاره برای این موضوع هستیم.
شکستن این سد باعث شده تا در فصل تابستان آبی برای احشام و کشاورزی مزارع پایین دست روستای امندی هریسبرای کشاورزان وجود نداشته باشد و مسئولان باید از همین امروز به فکر چاره‌ای برای آبیاری احشام و مزارع باشند.
با تمام این اوصاف شکستن این سد هشدار و تلنگری برای مسئولان سایر شهرستان‌ها است تا علاوه بر لایروبی مسیل‌ها و رودخانه‌ها بازدیدهای منظم از وضعیت سدها و میزان ذخیره آبی آنها داشته باشند تا شاهد هدر رفت آب و همچنین خسارت‌های شکستن سدها نباشیم.
Saturday, 20 April , 2024