افزایش تلاش‌های دیپلماتیک اردن برای جلوگیری از الحاق دره اردن و کرانه باختری

با نزدیک شدن به زمان اجرای طرح الحاق دره اردن و بخش‌های از کرانه باختری به قلمرو اسرائیل، صحبت در مورد چگونگی واکنش اردن و سناریوهای احتمالی در قبال اقدامات تل‌آویو در محافل سیاسی مطرح می‌شود. البته اصرار بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل بر عملی کردن طرح الحاق دره اردن و کرانه باختری منجر به تشدید تنش میان اسرائیل و اردن شده و احتمال درگیری نظامی میان دو جانب را افزایش می‌دهد.

دولت اردن تا به حال، به تلاش‌های دیپلماتیک خود ادامه داده و دست به هیچ واکنشی نزده است که نشان از درگیری میان دو جانب داشته باشد. در همین‌حال، ایمن الصفدی، وزیر امورخارجه اردن در یک سفر غیر اعلام شده عازم شهر رام‌الله در کرانه باختری شده و ضمن دیدار با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، نامه‌ای از سوی ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن را در باره تحولات پیش‌رو تسلیم وی کرده است. از سوی دیگر، اردن توانسته است حمایت کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی و بحرین را نیز به خود جلب کند.

ناظران عزیمت وزیر امورخارجه اردن توسط یک هلیکوپتر نظامی به فلسطین را حاکی از افزایش خشم اردن در قبال اقدامات اسرائیل دانسته، به ویژه این‌که پادشاه اردن در دیدار با شماری از اعضای کنگره آمریکا خاطرنشان کرده است که اجرای طرح الحاق دره اردن و کرانه باختری، ثبات و امنیت خاورمیانه را به شدت تهدید می‌کند.

قابل ذکر است که چند ماه پیش، ملک عبدالله دوم، پادشاه اردن در مصاحبه‌ای با مجله آلمانی دیر اشپیگل، اظهار داشت که اجرای طرح الحاق دره اردن و کرانه باختری منجر به درگیری نظامی میان اردن و اسرائیل خواهد شد. وی افزود: هرچند اردن هرگز نمی‌خواهد آغاز کننده جنگ باشد، اما در صورت عملی شدن طرح الحاق دره اردن و کرانه باختری، اردن ناگزیر به استفاده از تمام گزینه‌های ممکن خواهد شد. همچنان امجد العضایله، وزیر اطلاع رسانی اردن در یک نشست خبری گفت: اردن، تصمیم تل‌آویو را برای اجرای طرح الحاق دره اردن و کرانه باختری بی‌پاسخ نمی‌گذارد و منطقه شاهد نا آرامی‌های زیادی خواهد شد.

در همین‌حال، ایدی کوهن، روزنامه‌نگار اسرائیلی با اشاره به واکنش اردن، در تویتی نوشته است اگر اردن دست به حمله نظامی علیه اسرائیل بزند، ارتش اسرائیل در عرض کمتر از سه ساعت اردن را اشغال خواهد کرد. البته نشر این پیام در صفحه تویتر باعث خشم شدید اردنی‌ها شده و بسیاری از مسئولان از جمله یحیی‌آل سعود، نماینده پارلمان اردن خواستار حمله نظامی به اسرائیل شدند. در پاسخ به اظهارات ایدی کوهن، خالد الصرایره، فرمانده کل پیشین ارتش اردن گفته است که این کشور آماده هرگونه مقابله نظامی با اسرائیل است.

در پیوند به این موضوع، فایز الدویری، تحلیلگر امور نظامی در صحبتی که با ایندپندنت عربی داشت، گفت: اردن هرگز خواهان جنگ و درگیری نیست، به ویژه این‌که کشور در حال حاضر با دشورای‌های بسیاری در عرصه‌های مختلف اقتصادی روبه‌رو است، اما اگر تل‌آویو تصمیم به اجرای طرح الحاق دره اردن و کرانه باختری بگیرد، اردن برای مقابله با این تهدید، دست به هر اقدامی خواهد زد. وی افزود: جنگ به سود اردن نیست و کشور در حال‌حاضر در وضعیت مناسبی قرار ندارد که بتواند با اسرائیل وارد جنگ شود اما درصورتی که اردن ناگزیر به جنگ شود، برای دفاع از حریم کشور از هیچ اقدامی دست بردار نخواهد بود و در برابر هرگونه حمله نظامی علیه اردن، پاسخ فراموش نشدنی به اسرائیل خواهد داد.

فایز الدویری گفت: در صورت وقوع جنگ، اردن از مقاومت ملی و جنگ‌های چریکی علیه اسرائیل استفاده خواهد کرد و تل‌آویو توان مقابله با چنین درگیری‌های غیر مستقیم را نخواهد داشت. وی تأکید کرد که هدف از تکرار هشدارها وادار کردن اردن به تغییر موضع‌اش در قبال طرح الحاق دره اردن و کرانه باختری است، اما تردیدی نیست که اگر اسرائیل جنگ را آغاز کند، اردن آن را پایان خواهد داد.

اما زید النوایسه، نویسنده و تحلیلگر سیاسی در صحبتی که با ایندیپندنت عربی داشت، گفت: صحبت در مورد سناریوی درگیری نظامی میان اردن و اسرائیل هنوز بسیار زود است، اما در صورتی که امنیت ملی و منافع استراتژیک اردن در معرض تهدید و خطر قرار گیرد، اردن دست به هرگونه اقدامی خواهد زد. وی افزود: اردن پیش از این‌که تصمیمی اتخاذ کند و یا واکنشی از خود نشان دهد، سعی می‌کند اوضاع را با دقت تمام بررسی کند و تا آن‌جا که ممکن است از گزینه‌های غیر نظامی کار بگیرد و حمایت کشورهای منطقه و جهان را به خود جلب کند.

زید النوایسه تأکید می‌کند که ارتش اردن یکی از قدرتمندترین ارتش‌ها در سطح منطقه به شمار رفته و دارای تجهیزات نظامی پیشرفته است و در تمام جنگ‌های گذشته، افتخارآفرین بوده و حتی در جنگ ۱۹۴۸ علیه اسرائیل نیز شرکت داشته است.

در همین‌حال، ایالات متحده سعی می‌کند با اشاره به کاهش کمک‌های اقتصادی و نظامی به اردن، دولت این کشور را تحت فشار قرار دهد تا از موضع‌اش در قبال طرح الحاق دره اردن و کرانه باختری عقب‌نشینی کند و البته درخواست واشنگتن برای تحویل یک زندانی آزادشده اردنی در شرایط کنونی، مصداق این مدعا است. به گفته منابع خبری، کاخ سفید در نظر دارد در صورت عدم استرداد یک خانم اردنی که اسرائیل وی را متهم به دست داشتن در بمب‌گذاری سال ۲۰۰۱ می‌داند، کمک‌های خود را به اردن قطع کند. قابل ذکر است که در بمب گذاری سال ۲۰۰۱، ۱۵ نفر از جمله دو شهروند آمریکایی جان خود را از دست دادند.

اما روابط نزدیک و صمیمانه اردن با ایالات متحده که در چند سال اخیر در پرتو تلاش‌ها و اقدامات ارزشمند این کشور در سطح منطقه، در عرصه‌های مختلف گسترش ویژه‌ای یافته است، مانع تداوم فشارهای واشنگتن علیه اردن خواهد شد. از سوی دیگر، اردن می‌کوشد حمایت کشورهای عربی، اروپایی و حتی کنگره آمریکا را جلب کند تا از طریق تلاش‌های دیپلیماتیک، مانع اجرای طرح الحاق دره ارن و کرانه باختری به قلمرو اسرائیل شود.

شایان تذکر است که اردن در میان کشورهای منطقه یکی از قدرتمندترین ارتش‌ها را دارد و نیروهای مسلح اردن در نبردهای بسیاری شرکت کرده اند که حاکی از موفقیت چشمگیر آن‌ها است. بر اساس رده‌بندی نشریه بین‌المللی «گلوبال فایر پاور»، ارتش اردن در سال ۲۰۱۸، در رتبه ۷۲ قدرتمندترین ارتش‌های جهان قرار گرفته است، شمار سربازان ارتش اردن به ۲۰۰ هزار نفر می‌رسد که ۶۵ هزار نفر آن‌ها به عنوان نیروهای احتیاط و ذخیره به شمار می‌روند. نیروهای هوایی اردن علاوه بر هواپیماهای باربری نظامی و هواپیماهای آموزشی، ۲۶۰ هواپیمای جنگی دارند که ۴۶ فروند آن جنگنده تهاجمی و ۷۴ فروند دیگر هواگرد تهاجمی هستند. افزون بر آن، ارتش اردن ۱۳۴ فروند بالگرد نظامی دارد که ۴۷ فروند آن، بالگردهای جنگنده است. همچنان،‌ ارتش اردن، ۱۳۲۱ تانک و ۲۵۴۷ خودرو نظامی زرهی در اختیار دارد، افزون بر آن، اردن ۴۶۱ عراده توپ خودکششی، ۷۲ توپ صحرایی و ۸۸ سکوی پرتاب موشک دارد. ناوگان دریایی اردن شامل ۳۷ کشتی جنگی است که ۲۷ فروند آن‌ها را شناورهای گشتی تشکیل می‌دهند.

البته ارتش اردن علاوه بر مشارکت در جنگ‌های متعدد اعراب و اسرائیل، در رزمایش‌های بزرگ بین‌المللی نیز اشتراک داشته است، افزون بر آن، ارتش اردن در چارچوب نیروهای حافظ صلح در شماری از مناطق جنگ‌زده همچون: ساحل عاج، دارفور، هائیتی و افغانستان نقش قابل ملاحظه‌ای ایفا کرده است و بودجه سالانه ارتش اردن حدود یک و نیم میلیارد دلار است.

  • نویسنده : طارق دیلوانی
  • منبع خبر : ایندپندنت