فشارهای سیاسی جمهوری آذربایجان بر ارمنستان بعد از جنگ دوم قره باغ برای ایجاد گذرگاهی با نام «زنگزور» آن چنان شدت گرفته که دولت های مختلف را به واکنش در برابر ایجاد و شیوه مدیریت آن واداشته است، واکنش هایی که هر یک نشان از نگرانی هایی عمیق درباره آینده ژئوپلتیک قفقاز جنوبی دارد. البته نویدهایی برای شراکت در سود حاصل از این فرصت را نیز در بر می گیرد. 

پنج سال از اعلام طرح «صلح ابراهیم» توسط ایالات متحده و رژیم صهیونیستی گذشته است؛ طرحی که با هدف عادی‌سازی روابط اسرائیل با برخی کشورهای عربی و ایجاد ائتلافی علیه ایران و محور مقاومت شکل گرفت. هدف اصلی آن، شکستن قبح رابطه با اسرائیل در منطقه بود.

پ.ک.ک در سال ۱۹۷۲ توسط سازمان آپوچی قطبیان، که یک سازمان مارکسیستی قوی بود، تأسیس شد. اعضای آن در تلاش برای مقابله با سرمایه‌داری و مبارزه ملی برای احقاق حقوق ملت‌های ستمدیده بودند. این سازمان سیاسی مسلح در تفکر خود مشکل داشت. ‎

با سفر پزشکیان به باکو، ایران و آذربایجان به دنبال توسعه کیفی روابط اقتصادی و عبور از سکون گذشته هستند. تمرکز اصلی بر تسریع پروژه‌های حمل‌ونقل (راه‌آهن رشت-آستارا، کریدور ارس) و همکاری انرژی و رساندن حجم تجارت به ۱۰ میلیارد دلار است.

از سال ۲۰۱۴ تا کنون که رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور ترکیه است، شاهد تغییرات زیادی در این کشور بوده‌ایم. با توجه به تحولات اخیر، می‌توان به دیکتاتوری کامل او اشاره کرد. بازداشت اکرم امام‌اوغلو، رقیب جدی اردوغان، خشم مردم ترکیه را چندین برابر کرده و منجر به اعتراضات گسترده‌ای در استانبول، ازمیر و سایر شهرها شده است.

اردوغان و باغچلی با ادبیاتی تند به رهبر حزب جمهوری خلق تاخته و فراخواندن مردم به خیابان‌ها به منظور اعتراض به دستگیری شهردار استانبول را مصداق خیانت و خرابکاری قلمداد کردند.

احزاب مخالف در پارلمان ارمنستان، توافق حاصل‌شده بر سر متن پیمان صلح با جمهوری آذربایجان را «تسلیم» و «اجرای یک‌طرفه خواسته‌های باکو» خواندند. آن‌ها می‌گویند نیکول پاشینیان مشروعیت امضای چنین توافقی را ندارد.

جمهوری آذربایجان به همراه متحد نزدیک خود ترکیه در تلاش است تا روابط جدیدی را با رهبران جدید سوریه تعریف کند. ولی کالجی می نویسد: پیامد مهم و بلندمدت این تحول، همسویی بیشتر سوریه، ترکیه و جمهوری آذربایجان در قفقاز جنوبی خواهد بود.

ترکیه نشان داده است که قصد دارد نقش تعیین کننده ای در شکل دادن به آینده سوریه ایفا کند و می خواهد از مزایای بازسازی این کشور بهره مند شود. در همین حال، ایران که مجموع هزینه‌های اقتصادی آن در سوریه حدود 20 تا 30 میلیارد دلار است، دیگر نمی‌تواند انتظار دسترسی به سوریه را داشته باشد.

کارشناس سیاسی آذری می گوید: تأکید رئیس‌جمهور پزشکیان بر احترام ایران به تمامیت ارضی کشورهای منطقه قفقاز در ایروان به‌عنوان پیامی مثبت تعبیر شد، مبنی بر اینکه تهران اجازه نخواهد داد تعیین مرزهای ایران و آذربایجان برخلاف منافع ارمنستان انجام شود و همچنین اجازه نخواهد داد “دالان زنگزور” با زور باز شود.